It’s the Political Economy, Stupid

“Παγκοσμιοποίηση, ιδιωτικοποιήσεις, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, αποκρατικοποιημένες αγορές. 30 χρόνια νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού έχουν οδηγήσει τις περισσότερες κυβερνήσεις του πλανήτη στην ολική ή μερική εγκατάλειψη του μέχρι πρόσφατα ρόλου τους ως διαμεσολαβητών μεταξύ της ασφάλειας της πλειοψηφίας και των κερδοσκόπων του εταιρικού τομέα. Δεν προκάλεσε έκπληξη λοιπόν το γεγονός ότι, όταν τα προβλήματα στον τομέα των ακινήτων και της οικονομίας στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ως αποτέλεσμα μία παγκόσμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008, οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου ενίσχυσαν με τρισεκατομμύρια δολάρια τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο την μεγαλύτερη διαχρονικά μεταφορά κεφαλαίου στον ιδιωτικό τομέα.

Ένα επιχείρημα υπέρ αυτής της χωρίς προηγούμενο πράξης ήταν ότι πολλοί από αυτούς τους διεθνείς οργανισμούς ήταν «πολύ μεγάλοι, για να καταρρεύσουν». Ωστόσο, παρόλες τις τεράστιες δαπάνες, εκατομμύρια πολίτες σύντομα έχασαν τα σπίτια και τους πόρους τους, ενώ η οικονομική και κοινωνική ζημιά δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Το κόστος αυτών των αποπληρωμών προκαλεί ίλιγγο. Τα κράτη δανείστηκαν κεφάλαιο για να διασώσουν τα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα, με αποτέλεσμα το εθνικό τους χρέος και η πιστοληπτική τους ικανότητα και αξιοπιστία να επιδεινώνονται. Η διαχείριση αυτών των ελλειμματικών προϋπολογισμών θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική αν οι εύπορες πολυεθνικές εταιρείες αναγκαζόντουσαν να ενισχύσουν την οικονομία.

Αντ’ αυτού, οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις αποφάσισαν να υιοθετήσουν ασφυκτικά αυστηρά προγράμματα, μέσω των οποίων μειώθηκαν δραματικά οι δημόσιες υπηρεσίες και η κοινωνική πρόνοια. Δεν χρειάζεται φυσικά να ειπωθεί, ότι αυτά τα μέτρα λιτότητας δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις προσδοκίες της πλειοψηφίας, ενώ ταυτόχρονα η αυξανόμενη απάθεια των ψηφοφόρων είναι ένα σοβαρό επακόλουθο του απροκάλυπτου τρόπου λήψης αποφάσεων από τα υψηλά κλιμάκια.

Σήμερα, παρακολουθούμε την καταστροφή του καπιταλισμού να έχει μεταλλαχθεί σε μέγιστη κρίση και για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Η πρωταρχική ιδέα του μοντέρνου-έθνους-κράτους είναι σε κίνδυνο, καθώς η ροή οικονομικού κεφαλαίου έχει ξεφύγει από τα στενά όρια των χωρών και διαλύει όλα όσα θεωρούνταν κάποτε στέρεα απέναντι στην κερδοσκοπία των αγορών, ενώ το πολιτικό κεφάλαιο ναρκοθετεί κάθε βιο-πολιτική αξία. Είναι η ίδια η κοινωνική τάξη και η έννοια της διακυβέρνησης με την αρχαϊκή έννοια της ασφάλειας και της ευημερίας, τα οποία έχουν καταλήξει σε σύγχρονα συντρίμμια. Ο θεωρητικός Slavoj Žižek θέτει το ζήτημα ως εξής: «βασικός στόχος της κυρίαρχης ιδεολογίας στη σημερινή κρίση είναι να επιβάλλει ένα αφήγημα, το οποίο θα μεταθέσει την ευθύνη για την κατάρρευση από το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα καθαυτό, σε δευτερεύουσες και ενδεχόμενες παρεκκλίσεις (ελαστικότερη νομοθεσία, διαπλοκή μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κτλ)

Η έκθεση It’s the Political Economy, Stupid λειτουργεί ως χώρος συνάντησης για σημαντικούς καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι μέσα από τα έργα τους εστιάζουν την προσοχή τους στην τρέχουσα κρίση με συνεπή κριτική ματιά. Αντί για μία συναίνεση στον όλεθρο, αναρωτιόμαστε μέσα από την έκθεση, μήπως είναι καιρός να μην πιεζόμαστε πια από τις πειθαρχικές προσταγές της καπιταλιστικής λογικής και να μπορέσουμε, χρησιμοποιώντας την τέχνη, να διασώσουμε την ίδια την έννοια της κοινωνίας.”

Ο τίτλος It’s the Political Economy, Stupid είναι παράφραση του “It’s the economy, stupid” από τον Slavoj Žižek, φράση με μεγάλη απήχηση κατά τη διάρκεια της επιτυχημένης προεκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον για τις προεδρικές εκλογές του 1992 απέναντι στον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ, George Bush Senior.

Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη B1, λιμάνι Θεσσαλονίκης)
27 Ιουνίου–30 Σεπτεμβρίου 2012
Επιμελητές: Oliver Ressler και Gregory Sholette

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες είναι οι: Zanny Begg (AU) & Oliver Ressler (AT), Filippo Berta (IT), Linda Bilda (AT), Libia Castro (ES) & Ólafur Ólafsson (IS), Julia Christensen (US), Yevgeniy Fiks, Olga Kopenkina, Alexandra Lerman (US), flo6x8 (ES), Melanie Gilligan (CA), Jan Peter Hammer (DE), Alicia Herrero (AR), Institute for Wishful Thinking (US), Sherry Millner & Ernie Larsen (US), Isa Rosenberger (AT), Dread Scott (US)