Βερολίνο: Τα ενοίκια ακριβά και έτσι μένεις σε μια τρύπα

Στις 26 Ιανουαρίου δημοσιεύτηκε η ετήσια έκθεση τιμών των ενοικίων για την πόλη του Βερολίνου. Με μια σύντομη ανάγνωση της,  αντιλήφθηκα ότι το Neukölln, η συνοικία που ζω είναι από τις ακριβότερες της πόλης ή μάλλον πιο σωστά μια συνοικία που γίνεται ολοένα και πιο ακριβή. Το Neukölln, λοιπόν, αποτελεί μια παραδοσιακά εργατική συνοικία και μια από τις πιο πολυπολιτισμικές γωνιές του Βερολίνου. Παλιότερα, κυρίως λόγω των φθηνών ενοικίων, οι μετανάστες έβρισκαν πάντα στέγη σε αυτήν την άκρη του Δυτικού Βερολίνου, τάση που όμως φαίνεται να αποτελεί πλέον παρελθόν. Όπως και σε άλλες συνοικίες μητροπόλεων ανά τον κόσμο έτσι και εδώ η διαδικασία αναμόρφωσης του αστικού χώρου μέσα από δράσεις του κτηματικού κεφαλαίου και των ιδιοκτητών ακινήτων (gentrification) άλλαξε ριζικά την εικόνα του χώρου. [1]

Είμαστε το 85%

Στην αντίπερα όχθη των ιδιοκτητών βρίσκονται κυρίως οι ενοικιαστές, οι οποίοι και αποτελούν το 85% του πληθυσμού της πόλης και προσπαθούν να αντισταθούν στους φρενήρεις ρυθμούς αύξησης των ενοικίων. Έτσι το Βερολίνο αποτελεί ένα ακόμα πεδίο της άτυπης σύγκρουσης επενδυτών ακινήτων και ενοικιαστών. Στην κλίμακα της γειτονιάς οι πράξεις εξώσεων συναντούν τις δράσεις αντίστασης και αλληλεγγύης, κάτι που εκφράστηκε οργανωμένα και στο τοπικό δημοψήφισμα ενάντια στην νέα πρόταση ανάπλασης του παλιού αερολιμένα της περιοχής. Από την πλευρά της διοίκησης υπήρξαν προσπάθειες αντιμετώπισης του φαινομένου, με κύρια την ψήφιση του νόμου Mietpreisbremse, ο οποίος όμως παρέμεινε κενό γράμμα μην επιτελώντας το στόχο του, να βάλει δηλαδή φρένο στην αύξηση των ενοικίων. Επειδή όμως η δημοκρατία (ακόμα και) στον καπιταλισμό δεν έχει αδιέξοδα, η σύγκρουση των συμφερόντων στο μέτωπο των ενοικίων επεκτάθηκε και στις δημοτικές εκλογές του φθινοπώρου. Οι κερδισμένοι των εκλογών ήταν αφενός το κόμμα της Αριστεράς (die Linke), το οποίο αναδείχθηκε σε τρίτη πολιτική δύναμη, αφετέρου το ακροδεξιό κόμμα „Εναλλακτική για την Γερμανία“ (AfD) που κατάφερε να μπει δυναμικά στην πολιτική σκηνή της πόλης. Στην αντίπερα όχθη ο πρώην κυβερνητικός συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και Σοσιαλδημοκρατών (SPD) περιόρισε τις δυνάμεις του κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες, με ότι συμβολίζει αυτό και για τις  πολιτικές στέγασης που εκπροσωπούν.

Στο τοπίο που διαμορφώθηκε, ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός, που σχηματίστηκε με την συμμετοχή των Σοσιαλδημοκρατών, του κόμματος της Αριστεράς και των Πρασίνων, φάνηκε να εκφράζει την πρόθεση αλλαγής του τοπίου ως προς τις πολιτικές στέγασης, ακολουθώντας περισσότερο φιλικές πρακτικές προς τους ενοικιαστές του αστικού κέντρου. Υπεύθυνος υπουργός για θέματα στέγασης, κοινωνικών κατοικιών και αστικής ανάπτυξης τοποθετήθηκε o Andrej Holm, ειδικός στο φαινόμενο του Gentrification, των πολιτικών στέγασης, ακτιβιστής και διδάσκοντας στο Πανεπιστήμιο του Humboldt. Παρά τις μεγάλες προσδοκίες που δημιούργησε αυτή η εξέλιξη, η προσπάθεια εφαρμογής ενός προοδευτικού κοινωνικού μοντέλου στέγασης, για την πόλη του Βερολίνου, διακόπηκε διακόπηκε απότομα σε έξι εβδομάδες.

Μια φορά Στάζι για πάντα Στάζι

O Andrej Holm αναγκάστηκε σε παραίτηση από τον δήμαρχο και ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών του Βερολίνου Michael Müller. Του περιστατικού προηγήθηκαν διαμαρτυρίες των μελών των Σοσιαλδημοκρατών σχετικά με το παρελθόν του Holm, μετά από μια συντονισμένη επίθεση των ΜΜΕ, στο πρόσωπο του για το παρελθόν του, την οποία δεν ενορχήστρωσε άλλος από το λόμπι των μεγάλων εργολάβων και επενδυτών του τομέα ακινήτων.

Έτσι σήμερα, υπό την πίεση του συνθήματος «Μια φορά Στάζι, για πάντα Στάζι» ο Andrej Holm παραιτήθηκε από την θέση του Υπουργού παίρνοντας μαζί του και τις ελπίδες για ένα νέο κοινωνικό μοντέλο. Η απώλεια για τον Holm ήταν μάλιστα διπλή. Λόγω του σύντομου χρονικά αλλά συγχρόνως κρυφού παρελθόντος του ως εργαζόμενος του Υπουργείο Κρατικής Ασφαλείας της Ανατολικής Γερμανίας έχασε και την θέση του διδάσκοντα στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Humboldt Universität. Αφορμή για την αποπομπή του από το πανεπιστήμιο με την κατηγορία της εξαπάτησης του ιδρύματος, στάθηκε η απόκρυψη της προηγούμενης ιδιότητας του κατά την συμμετοχή του σε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο έπρεπε να συμπληρώσουν οι εργαζόμενοι του Πανεπιστημίου το 2005.

Ο Holm φεύγει, εμείς μένουμε! #holmbleit

Την 18η Ιανουαρίου περίπου 150-200 φοιτητές και αλληλέγγυοι κατέλαβαν το Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών. Σύμφωνα με τους καταληψίες, η πρυτανεία του Humboldt Universität αποφάσισε μονομερώς, δίχως να λάβει υπόψη τις επιθυμίες των φοιτητών, η πλειοψηφία των οποίων εκτιμούν το έργο του Holm ως διδάσκοντα και ερευνητή. Αμφισβητούν επίσης το επιχείρημα της απόλυσης του Holm για λόγους εξαπάτησης και θεωρούν τους λόγους της απόλυσης καθαρά πολιτικούς.

Το βασικό αίτημα των καταληψιών είναι η αναίρεση της απόφασης της πρυτανείας σχετικά με την απόλυση του Holm ή αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, τη θεσμοθέτηση έδρας «Stadt- und Regionalsoziologie» στο τμήμα Κοινωνικών Επιστημών.

Και ενώ τα μαθήματα στο τμήμα Κοινωνικών Επιστημών έχουν σταματήσει, ένα νέο πρόγραμμα αντι-μαθημάτων έχει οργανωθεί. Συζητήσεις, προβολές ταινιών, δράσεις ακτιβισμού, σεμινάρια, διαλέξεις και συναντήσεις με άλλες συλλογικότητες και φορείς λαμβάνουν χώρα στο επ’ αόριστον υπό κατάληψη κτίριο. Η κατάληψη ταράσσει ήδη την ηρεμία του Πανεπιστήμιου και πλέον το στοίχημα είναι αν θα καταφέρει να ταράξει και την ηρεμία της πόλης.

Το Σάββατο, την 28η Ιανουαρίου, είναι το πρώτο ραντεβού με την πόλη σε ανοιχτό πεδίο καθώς η διαμαρτυρία θα μεταφερθεί στους δρόμους με προγραμματισμένη συγκέντρωση και πορεία στις 13.00 στην Πλατεία Rosa Luxemburg.

Ακολουθεί το κάλεσμα για την πορεία του Σαββάτο:

Nuriye, Holm, Kalle – μένουμε όλοι! Για ένα Πανεπιστήμιο από τα κάτω και για το δικαίωμα στην πόλη

Εμείς, οι καταληψίες του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών, σας καλούμε μαζί με τις πολιτικές πρωτοβουλίες της πόλης και άλλους αλληλέγγυους σε διαμαρτυρία, το Σάββατο 28 Ιανουαρίου στις 13.00 στην Rosa Luxemburg Platz. Διαμαρτυρόμαστε ενάντια στην απόφαση της διοίκησης του Πανεστημίου Humboldt, να απολύσει τον κριτικό επιστήμονα, ακτιβιστή και διδάσκοντα Andrej Holm. Η απόλυση αυτή είναι μια επίθεση ενάντια στην κριτική έρευνα που διεξήγαγε ο Holm, ενάντια στις πολιτικές πεποιθήσεις και τα ιδανικά του, καθώς και ενάντια στη συλλογική επιθυμία των σπουδαστών του Πανεπιστημίου Humboldt. Με την κατάληψη αυτή εναντιωνόμαστε στις αντιδημοκρατικές δομές της διοίκησης και προασπιζόμαστε την συμμετοχή μας στη λήψη αποφάσεων.
Η απόλυση του Holm ως υφυπουργού είναι μια επίθεση ενάντια στις κοινωνικές και αλληλέγγυες πολιτικές στέγασης, τις οποίες το Βερολίνο έχει τόσο πολύ ανάγκη. Μέσω αυτή της πράξης, οι αρχές του Βερολίνου εμποδίζουν την ανάπτυξη πρωτοπόρων πολιτικών στέγασης και ενοικίασης, οι οποίες θα εξυπηρετούσαν το συμφέρον όλων των κάτοικων του Βερολίνου. Υπεύθυνους θεωρούμε τον δήμαρχο του Βερολίνου M. Müller και την SPD, μέλη της οποίας ήταν οι πρώτοι που ζήτησαν την αποπομπή του Andrej Holm από τον κυβερνητικό συνασπισμό.
Το Βερολίνο χρειάζεται ένα εντελώς καινούργιο μοντέλο αστικής δόμησης και στέγασης, που να υποστηρίζει και να τίθεται προς όφελος των κατοίκων και όχι των επενδυτών. Το Βερολίνο χρειάζεται κριτικούς ακαδημαϊκούς και δημοκρατικές δομές για τη λήψη αποφάσεων, όπου θα λαμβάνεται υπόψιν η φωνή των φοιτητών.
Προς οποιονδήποτε αλληλέγγυο με την διαμαρτυρία μας, προς οποιονδήποτε υπερασπίζεται τις κοινωνικές πολιτικές στέγασης στο πλευρό των ενοικιαστών και προς οποιονδήποτε έχει πληγεί από την υπάρχουσα κατάσταση των υψηλών ενοικίων και της λιτότητας στα πανεπιστήμια: Συνταχθείτε μαζί μας.
Την 28η Ιανουαρίου, εμείς οι φοιτητές, οι μαθητές, οι εργάτες και οι άνεργοι, όπως και οι ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι οργανώσεων των ενοικιαστών, πρωτοβουλιών της πόλης και άλλων ομάδων θα μεταφέρουμε την διαμαρτυρία μας στους δρόμους.

Ανταπόκριση από το Βερολίνο: Κonstantin Schlaucher
Παραπομπές:

[1] Peter Marcuse, Gentrification, Abandonment and Displacement: Connections, Causes and Policy Responses in New York City, 28 Wash. U. J. Urb.& Contemp. L. 195 (1985)

Βερολίνο: Τα ενοίκια ακριβά και έτσι μένεις σε μια τρύπα Βερολίνο: Τα ενοίκια ακριβά και έτσι μένεις σε μια τρύπα Reviewed by Antonisgal on 1:02:00 μ.μ. Rating: 5
Από το Blogger.