Ας μην κάνουμε τους πρόσφυγες να πληρώσουν για τον τρόμο από τον οποίο δραπετεύουν

Του Jerome Roos*

Ο εντοπισμός ενός συριακού διαβατηρίου σε ένα από τα σημεία όπου έλαβαν χώρα οι τρομοκρατικές επιθέσεις του Παρισιού έχει δημιουργήσει μια αναστάτωση στον ευρωπαϊκό τύπο και τους Ευρωπαίους πολιτικούς της δεξιάς πτέρυγας. 

Το έγγραφο, που βρέθηκε κοντά στη σωρό ενός από τους βομβιστές αυτοκτονίας, είχε εκδοθεί από τις ελληνικές αρχές στο νησί της Λέρου στις 3 Οκτωβρίου του 2015 και ανοίγει τον δρόμο στις εικασίες ότι κάποιοι από τους επιτιθέμενους μπορεί να ήταν τζιχαντιστές οι οποίοι ταξίδεψαν από τα συριακά πεδία μάχης στην Ευρώπη, προσποιούμενοι τους πρόσφυγες. 

Αν και η πραγματική ταυτότητα του επιτιθέμενου παραμένει ακόμη άγνωστη (το έγγραφο θα μπορούσε να έχει κλαπεί ή πλαστογραφηθεί στην Συρία ή την Τουρκία), η ξενοφοβική δεξιά προσπαθεί ήδη να εκμεταλλευτεί πολιτικά τις ειδήσεις. 

Το περασμένο Σάββατο, η δεξιά κυβέρνηση της Πολωνίας έκλεισε την πόρτα στα σχέδια της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης προσφυγικής κρίσης, τα οποία προβλέπουν την αναδιανομή των αιτούντων άσυλο ανάμεσα στα κράτη μέλη. Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της χώρας δήλωσε ότι "η Πολωνία πρέπει να διατηρήσει τον πλήρη έλεγχο των συνόρων της, του ασύλου και της μετανάστευσης."

Ο Horst Seehofer, ο συντηρητικός Πρωθυπουργός της Βαυαρίας και σημαντικός σύμμαχος της Άνγκελα Μέρκελ, δήλωσε παρομοίως ότι "πρέπει να γνωρίζουμε ποιος διασχίζει την χώρα μας. Πέρα από επιπλέον μέτρα ασφαλείας, πρέπει να αυξήσουμε τον έλεγχο των ευρωπαϊκών αλλά και των εθνικών συνόρων."

Το να ενδώσει σε μια τέτοια εξάπλωση φόβου θα ήταν το μεγαλύτερο λάθος που η Ευρώπη θα μπορούσε να διαπράξει αυτή τη στιγμή. Θα έδινε στους επιτιθέμενους ακριβώς αυτό που επιδιώκουν: την ενίσχυση των εθνικιστικών τάσεων, την τοποθέτηση των επιθέσεων στα πλαίσια μιας ευρύτερης θρησκευτικής διαμάχης και το κλείσιμο των ευρωπαϊκών συνόρων για τους εκατοντάδες χιλιάδες που προσπαθούν να ξεφύγουν από το επονομαζόμενο "χαλιφάτο" του ISIS, στην Συρία και το Ιράκ.

Η αλήθεια είναι ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις έδωσαν το πλεονέκτημα στην ξενοφοβική ευρωπαϊκή δεξιά, της οποίας η στερεοτυπικά υπερβολική αντίδραση ενισχύει με την σειρά της την αποφασιστικότητα των τζιχαντιστών, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που μόνο σε περαιτέρω αιματοχυσία θα οδηγήσει. Κάθε φορά που γίνεται μια τρομοκρατική επίθεση, υπάρχει μια άνοδος στην υποστήριξη των κομμάτων εναντίων των μεταναστών. Και όπου η δεξιά νιώθει την ενθάρρυνση να επιτεθεί ή να κινηθεί εναντίον των μουσουλμάνων, οι τζιχαντιστές το παρουσιάζουν ως μια ακόμη δικαιολογία και εργαλείο στρατολόγησης για τον ιερό τους πόλεμο εναντίον των απίστων και των σταυροφόρων.

Ο μόνος τρόπος για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος είναι να βγούμε από αυτόν: αρνούμενοι να ενδώσουμε στον φόβο, στις διττές αφηγήσεις, στα καλέσματα για κλείσιμο των συνόρων, στην περεταίρω κατάργηση των πολιτικών ελευθεριών και την στρατικοποίηση της κοινωνίας. 

Η αλληλεγγύη παραμένει το μοναδικό ισχυρό μας όπλο απέναντι σε όλες τις μορφές τρόμου. Όπως έχει σημειώσει και ο ακτιβιστής της Αραβικής Άνοιξης Iyad El-Baghdadi – ο οποίος παρακολουθεί ενεργά τις συζητήσεις μεταξύ εκατοντάδων τζιχαντιστών και ισλαμιστών στο Twitter : "τίποτα δεν εκνεύρισε περισσότερο τους ισλαμιστές εξτρεμιστές" από το "να βλέπουν την πολύ ανθρώπινη και ηθική απάντηση της Ευρώπης στην προσφυγική κρίση." 

Αυτή η παρατήρηση έχει νόημα. Πολλές από τις οικογένειες των Σύριων που πρόσφατα βρήκαν καταφύγιο στην Ευρώπη, δραπέτευσαν κατευθείαν από την τρομοκρατία του ISIS. Άλλοι φυσικά δραπέτευσαν από το καθεστώς τρόμου του Άσαντ, ενώ υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό αυτών που αναμφίβολα είναι ξένοι τζιχαντιστές που επιστρέφουν στην Ευρώπη. Και παρόλα αυτά μεγάλα κομμάτια της ευρωπαϊκής κοινωνίας (όχι τα κράτη) επιφύλαξαν θερμή υποδοχή στους πρόσφυγες, υπονομεύοντας ουσιαστικά την ρητορική της "σύγκρουσης των πολιτισμών" στην οποία και η ευρωπαϊκή άκρα δεξιά και οι τζιχαντιστές στηρίζουν την πολιτική τους επιβίωση και την επιτυχία τους.

Υπό αυτήν την έννοια οι κινητοποιήσεις #RefugeesWelcome του Σεπτεμβρίου ήταν ένα αγκάθι στα πλευρά των εξτρεμιστών και των δυο πλευρών του υποτιθέμενου πολιτισμικού χάσματος- επειδή ενεργά κατέρριψαν την εσφαλμένη διττή ρητορική που στηρίζει το χάσμα σε πρώτη φάση. Οι επιθέσεις στο Παρίσι φάνηκε να αντανακλούν αυτό το γεγονός.

Σε αντίθεση με τον τελευταίο γύρο των επιθέσεων τον Ιανουάριο, αυτή την φορά οι τζιχαντιστές δεν έπληξαν ούτε τα σύμβολα του γαλλικού κράτους(όπως την αστυνομία, τον στρατό ή τα εθνικά μνημεία), ούτε την εβραϊκή του κοινότητα ή τους δημόσιους διανοούμενούς του που έχουν μια φήμη για την κριτική που ασκούν στο Ισλάμ (όπως οι εκδότες του Charlie Hebdo) ή το σουπερ μάρκετ με προϊόντα κασσέρ (cosher).

Αντ' αυτού, όπως σημείωσε και ο Manu Saadia, οι επιθέσεις στόχευαν άμεσα στα σύμβολα του κοσμοπολίτικου Παρισιού: την έντονη νυχτερινή ζωή σε μια από τις πιο πολιπολιτισμικές περιοχές του Παρισιού ("την γη των σοσιαλιστών hipster"), τους νέους που παρακολουθούσαν την συναυλία μιας μπάντας από την Καλιφόρνια και το εθνικό στάδιο- την επιτομή των ιδανικών της "επιτυχημένης" ενσωμάτωσης των μεταναστευτικών μειονοτήτων που εφάρμοσε η Γαλλική Δημοκρατία με το γνωστό σλόγκαν "black, blanc, beur"

Με άλλα λόγια οι άνανδρες αυτές επιθέσεις εσκεμμένα απέφυγαν την στοχοποίηση των αντιπροσώπων του ιμπεριαλισμού και της ισλαμοφοβίας . Αντίθετα, στόχευσαν άμεσα στα προοδευτικά στοιχεία της γαλλικής κοινωνίας, όχι μόνο επειδή θα αποτελούσαν έναν εύκολο στόχο, αλλά κυρίως επειδή αντιπροσωπεύουν μια βασική απειλή για τις διάφορες ιδεολογίες του μίσους. 

Όσον αφορά το συριακό διαβατήριο, ακόμη δεν γνωρίζουμε σε ποιον πραγματικά ανήκει το έγγραφο, αλλά ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: όποιος το είχε μαζί του ήθελε να βρεθεί. Για ποιόν άλλο λόγο θα κουβαλούσε κάποιος ένα διαβατήριο σε μια αποστολή αυτοκτονίας; Η πρόθεση αυτού του διαβατηρίου ήταν ξεκάθαρα η αποστολή ενός πολιτικού μηνύματος στον γαλλικό λαό: "Μας βομβαρδίσατε και παρείχατε άσυλο στους εχθρούς μας. Τώρα έχουμε εισχωρήσει από τα σύνορά σας και έχουμε διεισδύσει στην κοινωνία σας. Δεν είστε ασφαλείς."

Και αν ένας τέτοιος λόγος μοιάζει πολύ με τις δηλώσεις που οι πολιτικοί της δεξιάς πτέρυγας, όπως η Μαρίν Λε Πεν, κάνουν τα τελευταία χρόνια, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ουσιαστικά αντιπροσωπεύει την ίδια εχθρική κοσμοθεωρία και αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος για τον οποίο πρέπει να τον απορρίψουμε. Η Ευρώπη πρέπει να υποδεχτεί τους πρόσφυγες όχι παρόλα όσα συνέβησαν στο Παρίσι αλλά ακριβώς εξαιτίας αυτών.

Η πλειοψηφία των προσφύγων που φτάνουν στις ακτές της Ευρώπης τους τελευταίους μήνες είναι άνθρωποι που προσπαθούν να ξεφύγουν ακριβώς από αυτό το είδος της δολοφονικής βίας που έχει πλέον χτυπήσει την καρδιά της Ευρώπης, ενώ έχει ήδη χτυπήσει χώρες όπως η Τουρκία, ο Λίβανος και η Ρωσία παλαιότερα. Αντί να μας απομακρύνουν δημιουργώντας υψηλότερους τοίχους και φράχτες, οι επιθέσεις στο Παρίσι θα πρέπει να μας φέρουν πιο κοντά με τα απανταχού θύματα της τρομοκρατίας. Τόσο της ισλαμικής τρομοκρατίας όσο και της κρατικής και της ιμπεριαλιστικής.

Ως ανθρώπινα όντα έχουμε ηθική υποχρέωση να συνεχίσουμε να καλωσορίζουμε όσους προσπαθούν να διαφύγουν των συγκρούσεων, από οπουδήποτε και αν προέρχονται. Όπως επίσης και εμείς, ως ευρωπαίοι πολίτες, έχουμε ισχυρή πολιτική υποχρέωση να συνεχίσουμε τον αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία και τον φασισμό σε όλες τις μορφές και τις εκφάνσεις τους. 

Μετάφραση: Θώμη Γάκη 

*Ο Jerome Roos είναι διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου και ο ιδρυτικός εκδότης του ROAR Magazine. Αυτό το άρθρο γράφτηκε αρχικά για το teleSUR English.