ΣΥΡΙΖΑ, Podemos… η καταιγίδα που ήρθε από τον ευρωπαϊκό Νότο

Των Marc Semo και Luc Peillon 

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη... Ακούγοντας τις προειδοποιήσεις πολλών πρωτευουσών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενάντια στην εμφάνιση των κινημάτων της ριζοσπαστικής αριστεράς στην Ελλάδα και την Ισπανία, η περίφημη πρώτη φράση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου γίνεται επίκαιρη. Ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται πρώτος στις δημοσκοπήσεις για τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Γενάρη (βλέπε παρακάτω). Το Podemos θα είναι επίσης, στην πρόθεση ψήφου, η πρώτη ισπανική πολιτική δύναμη στην ψηφοφορία του Νοεμβρίου. Από αυτό το γεγονός προέρχεται η αυξανόμενη ανησυχία στις Βρυξέλλες και κυρίως στο Βερολίνο, όπου, σύμφωνα με το Der Spiegel, η καγκελαρία "κρίνει σχεδόν αναπόφευκτη την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη", εάν η νέα κυβέρνηση "εγκαταλείψει τη γραμμή της δημοσιονομικής πειθαρχίας". Άλλοι δίνουν έμφαση σε μια πιθανή εξάπλωση. "Ο κίνδυνος αυτή τη φορά δεν είναι οικονομικός αλλά πολιτικός", λέει ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα La Repubblica, την εφημερίδα της ιταλικής κεντροαριστεράς η οποία υποστηρίζει τη ρεφορμιστική πολιτική του Matteo Renzi. 

Ενάντια στον λαϊκισμό της ακροδεξιάς της Βόρειας Ευρώπης που αντιτίθεται στους μετανάστες και το ευρώ, η οποία ευδοκιμεί με την άρνηση της αλληλεγγύης, μια εξέγερση με φωτεινό κόκκινο και αποχρώσεις του πράσινου αναδύεται στο Νότο. Αρνείται τις πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται και που στην Ελλάδα οδήγησαν έναν στους δύο νέους στην ανεργία, στη μείωση κατά 26% του ΑΕΠ της χώρας σε πέντε χρόνια, αλλά όχι στη μείωση του χρέους. "Η δημοκρατία δεν μπορεί να επιβληθεί με εκβιασμούς", υπενθυμίζει ο Αλέξης Τσίπρας, ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ. Και ο Pablo Iglesias, ο ομόλογός του στο Podemos, θέλει να σκοτώσει "την καταπίεση της Ευρώπης και του ΔΝΤ". 

Ο ρεφορμισμός του Tony Blair - ακολουθούμενος από το ισπανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, τους Ιταλούς Δημοκράτες, το SPD του Gerhard Schröder και τώρα τον Francois Hollande - έχει εν μέρει προσαρμόσει τις βασικές αρχές της Αριστεράς στη νέα κατάσταση ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου. Αλλά αυτό το σχέδιο που βασίζεται στην κοινωνία και στην ατομική και όχι συλλογική χειραφέτηση δεν ευδοκιμεί στις χώρες που επιβάλλονται περικοπές από την τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ). Από εκεί προέρχεται και η επιτυχία αυτών των κινημάτων του ριζοσπαστικού λόγου. 

"Υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ της ρητορικής και του προγράμματος τους", σημειώνει ωστόσο ο Marc Lazar, του Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, ο οποίος τονίζει ότι πέρα από τις καινοτόμες πολιτικές μορφές, τα προγράμματα τους επαναλαμβάνουν ουσιαστικά την κεϋνσιανή σοσιαλδημοκρατία των δεκαετιών ‘60-‘70. Το Podemos αναφέρεται πλέον περισσότερο στον Σουηδό ρεφορμιστή Olof Palme παρά στον επαναστάτη Hugo Chávez. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, εάν έρθει πρώτος στις επόμενες εκλογές, δεν θα έχει τα μέσα για να κυβερνήσει μόνος του. 

Όσο πλησιάζουν στην εξουσία, τα δύο κόμματα έχουν αρχίσει να αναθεωρούν προς τα κάτω τις φιλοδοξίες τους. Δεν τίθεται, για παράδειγμα, θέμα εξόδου από το ευρώ για τον ΣΥΡΙΖΑ. "Κάποια εποχή υπήρχε μια τάση που ήταν υπέρ της επιστροφής στη δραχμή. Αυτό το θέμα έχει πλέον λήξει: θα παραμείνουμε στην ευρωζώνη", δήλωσε πριν μερικές μέρες στη Liberation ο βουλευτής Γιώργος Σταθάκης, πιθανός υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν τίθεται θέμα να παγώσουν τις δόσεις. Ο στόχος τώρα είναι να επαναδιαπραγματευθούν το χρέος που έγινε μη βιώσιμο (177% του ΑΕΠ) και του οποίου η αποπληρωμή εμποδίζει την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Μετά από συζητήσεις με τους ιδιώτες πιστωτές το 2012, οι οποίες οδήγησαν σε πάνω από 70% μείωση των ομολόγων, η ριζοσπαστική αριστερά θα ήθελε, αυτή τη φορά, να «κουρέψει» τους δημόσιους δανειστές (τα κράτη μέλη, την ΕΚΤ). 

Μια δύσκολη πρόκληση, αν αυτό οδηγήσει σε ζημία για τους φορολογούμενους των χωρών που δάνεισαν στην Ελλάδα. Και ειδικά στη Γερμανία, όπου ούτε η καγκελαρία ούτε η κοινή γνώμη είναι έτοιμη να "πληρώσει" για τους Έλληνες. Αλλά στην πραγματικότητα, πρόκειται για αίτημα παρόμοιο με αυτό που ζητούν οι υφιστάμενες αρχές. 

Στην Ισπανία επίσης, το Podemos ακολουθεί την ίδια λογική για το θέμα του χρέους, ακόμη και αν το ισπανικό χρέος (κοντά σε αυτό της Γαλλίας με σχεδόν 100% του ΑΕΠ) αποτελεί λιγότερο έντονο πρόβλημα από ότι στην Ελλάδα. Η θέση του κόμματος της ιβηρικής άκρας αριστεράς δεν είναι πλέον η μη αποπληρωμή, αλλά η συνένωση των εθνικών χρεών (και του ισπανικού) σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω μηχανισμών όπως είναι τα ευρωομόλογα. Ένα σύστημα για την εξασφάλιση χαμηλών επιτοκίων δανεισμού για τις χώρες που δεν μπορούν πλέον να χρηματοδοτούνται από τις αγορές, ή μπορούν αλλά με πολύ υψηλό κόστος. Μία θέση που συμμερίζονται μάλιστα και πολλοί οικονομολόγοι στην Ευρώπη. 

Τέλος, ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει ωστόσο να υποστηρίζει το τέλος στη λιτότητα και την αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά εστιάζει επίσης τη ρητορική του στη μεταρρύθμιση του κράτους, την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, καθώς και τη δημιουργία κτηματολογίου, σημεία που θα μπορούσαν να γοητεύσουν τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όσο για το Podemos, διεκδικεί τη συνταξιοδότηση στα 60 έτη (αυξήθηκε στα 65 έτη) και εγγυημένο εισόδημα για όλους. Οι ηγέτες του διεκδικούν επιπλέον μια φορολογική μεταρρύθμιση, καθώς και την 35-ωρη εργασία... 

Πηγή: Liberation

Μετάφραση: Κωνσταντίνα Μαγγίνα