Τα 4 δαιμόνια ενος θολού νομοσχεδίου: Δυο φοιτητές συζητούν με τον πρύτανη του Α.Π.Θ

Μέρος Β'

Επανερχόμαστε στη συζήτηση μας με τον πρύτανη του Α.Π.Θ Γιάννη Μυλόπουλο. Αυτή τη φορά η θερμοκρασία αυξάνεται μια και αντιμετωπίζουμε τους 4 δαίμονες ενός νομοσχεδίου που παραμένει ακόμα στα έγκατα της γης.

Στο νομοσχέδιο προτείνεται η εισαγωγή των φοιτητών σε σχολές αντί για τμήματα, κατ' ουσίαν θεσμοθετείται ένα προπαρασκευαστικό έτος. Εκ πρώτης όψεως δεν επιλύεται το πρόβλημα της παραπαιδείας αλλά και η υπερσυγκέντρωση των φοιτητών σε σχολές με υψηλό "status". Θεωρείτε πως αυτό το σύστημα θα είναι λειτουργικό;

Κατ’ αρχήν, για να πω την αλήθεια, θα ήθελα να δω ένα γραπτό κείμενο γύρω από αυτό το θέμα, δεν έχω δει ακόμα γραπτό κείμενο. Και αυτά που συζητιούνται στηρίζονται σε λόγια και εξαγγελίες . Δεν ξέρω πώς το σκέφτεται η κυβέρνηση, δεν έχω καταλάβει ακριβώς, λένε πως αυτά δεν αποτελούν ένα προπαρασκευαστικό έτος. Βεβαίως εσείς ισχυρίζεστε το αντίθετο , αν δεν δούμε το κείμενο και αν δεν καταλάβουμε ακριβώς περί τίνος πρόκειται δεν μπορούμε να μιλήσουμε . Αυτό το οποίο εγώ μπορώ να πω, είναι το εξής: Λύνει ένα πρόβλημα η εισαγωγή στις σχολές και όχι στα τμήματα, δημιουργεί όμως μια σειρά από άλλα. Το πρόβλημα που λύνει είναι ότι βγάζει τον μαθητή των 17 χρονών από την υποχρέωση να αποφασίσει την εξειδίκευση με την οποία θα ασχοληθεί επιστημονικά και επαγγελματικά σε όλη του τη ζωή. Διευρύνοντας λοιπόν την επιλογή από το τμήμα σε μια ευρύτερη σχολή . Αυτό νομίζω είναι ευεργετικό . Τα προβλήματα τα οποία δημιουργεί είναι με ποιο τρόπο οι φοιτητές, από το πρώτο και το δεύτερο έτος θα επιλέξουν το τμήμα που επιθυμούν και τι θα συμβεί όμως σε ένα φοιτητή ο οποίος θα επιλέξει ένα τμήμα , δεν θα επιλεγεί , δεν θα θέλει να πάει στα άλλα τμήματα της σχολής και θα βρεθεί ξαφνικά εκτός πανεπιστημίου. Εν πάση περιπτώσει, ας μην είμαστε αρνητικοί ας δούμε πρώτα το νομοσχέδιο και μετά θα τοποθετηθώ.

Άρα ας μη μιλήσουμε τώρα και για την διαφάνεια εσωτερικά στο πανεπιστήμιο …

Να μιλήσουμε για την διαφάνεια , το πρόβλημα της διαφάνειας μόνο με ανοιχτή συζήτηση αντιμετωπίζεται.

Ωραία λοιπόν. Όταν κάποιος νεοεισαχθείς έρχεται στο πανεπιστήμιο σε αυτό το ιδιότυπο πρώτο έτος στη σχολή αντί για το τμήμα, θα κριθεί από τους καθηγητές του πανεπιστημίου; Το ρωτάω γιατί η κοινωνία θεωρεί ότι αποτελούν ένα κατεστημένο . Ότι τα παιδιά των καθηγητών γίνονται καθηγητές .

Όπως τα παιδιά των πολιτικών γίνονται πολιτικοί. Δεν νομίζω ότι συμβαίνει μόνο στο πανεπιστήμιο, η οικογενειοκρατία και ο νεποτισμός, νομίζω ότι εμποτίζει οριζόντια και κάθετα όλη την ελληνική κοινωνία. Συνεπώς από την κορυφή της πυραμίδας τους πολιτικούς , το κοινοβούλιο την κυβέρνηση μέχρι το τελευταίο γραφείο και το τελευταίο μαγαζί. Νομίζω ότι οι γονείς παραδίδουν την σκυτάλη στα παιδιά και τα παιδιά ακολουθούν ως συνήθως τον δρόμο των πατεράδων τους. Νομίζω ότι η τράπουλα είναι στημένη , σημαδεμένη πως το λένε στη χώρα μας σε όλα τα επίπεδα. Άρα εγώ δεν θα έλεγα ότι το πανεπιστήμιο είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος οικογενειοκρατίας , υπάρχουν χώροι, ακόμα και στη δικαιοσύνη κατά καιρούς το σύστημα λειτουργεί έτσι. Λοιπόν, εγώ θα έλεγα ότι δεν είναι σωστός τρόπος να σκέφτεται κανείς το πανεπιστήμιο ως ένα πεδίο άσκησης οικογενειοκρατίας . Απλώς εκεί που θα συμφωνούσα μαζί σας είναι ότι κανονικά το πανεπιστήμιο δεν θα έπρεπε να είναι καθρέπτης της κοινωνίας αλλά θα έπρεπε να είναι μπροστά από την κοινωνία θα έπρεπε να δείχνει το δρόμο στην υπόλοιπη κοινωνία , άρα θα έπρεπε να είναι κατά κάποιο τρόπο πρότυπο για κοινωνικές και άλλες συμπεριφορές πράγμα το οποίο δυστυχώς δεν συμβαίνει. Είναι μια αντανάκλαση της κοινωνίας και αυτό είναι ίσως ένα δείγμα το ότι η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά υπάρχει κρίση και στην πολιτική, υπάρχει κρίση και σε θέματα κοινωνικής και δημόσιας συμπεριφοράς στη χώρα μας, που σχετίζονται με αυτό.

Η κοινωνία βέβαια σε κάποιο βαθμό δεν εμπιστεύεται τους πανεπιστημιακούς να κάνουν αυτή την επιλογή.

Eδώ έχω να πω δύο πράγματα ότι το σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων πράγματι έχει ένα μεγάλο θετικό στοιχείο, το αδιάβλητο της υπόθεσης, που είναι ίσως ο μόνος τομέας της ελληνικής δημόσιας ζωής στην οποία υπάρχει ο αδιάβλητος χαρακτήρας και διασφαλίζεται, πέρα απο κάποιες εξαιρέσεις κατά καιρούς που επιβεβαίωσαν τον κανόνα. Όμως πολλές φορές προκειμένου να κερδίσουμε το αδιάβλητο, χάνουμε την ουσία του ζητήματος που είναι για παράδειγμα η αξιοκρατία. Εμένα η άποψη μου είναι ότι την αξιοκρατία για την είσοδο στο πανεπιστήμιο και την κατανομή σε τμήματα και γενικά για την εκπαίδευση των νέων επιστημόνων, δεν την καθορίζει η προσωπική στάση των ανθρώπων, αλλά η αποτελεσματικότητα των θεσμών. Πράγμα το οποίο σημαίνει πως αν διασφαλίσουμε ισχυρούς θεσμούς, οι οποίοι εγγυώνται την αξιοκρατία, την ακαδημαϊκή δεοντολογία και την κοινωνική δικαιοσύνη, νομίζω ότι τότε και οι άνθρωποι θα αναγκαστούμε να υπηρετήσουμε τους θεσμούς αυτους. Άρα το κορυφαίο ζήτημα δεν είναι το εάν τα παιδιά θα μπαίνουν έτσι στο πανεπιστήμιο ή αλλιώς, το κορυφαίο ζήτημα είναι να θεσπιστούν τέτοιοι κανόνες μέσα στο πανεπιστήμιο, οι οποίοι να υποχρεώνουν το σύστημα να λειτουργεί αξιοκρατικά, δίκαια και με βάση την ακαδημαϊκή δεοντολογία. Είναι λοιπόν υπόθεση θεσμών και δεν είναι υπόθεση ανθρώπων.

Είστε πρύτανης μόλις ένα μήνα 

και τέσσερις μέρες :D

Με το νομοσχέδιο υπάρχει πιθανότητα να σας αφαιρεθεί μέρος των αρμοδιοτήτων σας και να εκχωρηθεί σε ανθρώπους της αγοράς. Παράλληλα εγείρεται θέμα αντισυνταγματικότητας. Ποια είναι η άποψη σας ; 

Και εδώ θα σας έλεγα πως θα ήθελα να δω γραπτό κείμενο. Παρόλα αυτά όμως επειδή ήμουν αυτήκοος μάρτυρας της παρουσίασης του πρωθυπουργού της υπουργού και του υφυπουργού, προχτές, κατάλαβα ότι έχετε δίκιο. Και εγώ αυτό που έχω αποκομίσει είναι αυτό που λέτε και εσείς, ότι ο στόχος είναι η διοίκηση των πανεπιστημίων να ασκηθεί εξωπανεπιστημιακά, άρα λοιπόν η καθημερινή διοίκηση και η οικονομική διαχείριση του πανεπιστημίου να μην ασκούνται εντός του πανεπιστημίου απο τους πανεπιστημιακούς, αλλά να ασκούνται εκτός του πανεπιστημίου απο μη πανεπιστημιακούς. Τώρα το αν θα είναι άνθρωποι της αγοράς ή όχι δεν το ξέρω. Εγώ δεν το προσέλαβα έτσι, εγώ το προσέλαβα ότι θα είναι άνθρωποι της κοινωνίας. Αλλά εκεί υπάρχει ένα ζήτημα, ακόμα και αν δεν ήταν άνθρωποι της αγοράς και ήταν άνθρωποι της κοινωνίας, για παράδειγμα ένας δήμαρχος ή ένας πρώην νομάρχης, εμείς θα ήμασταν ευχαριστημένοι; Εγώ νομίζω ότι το μεγάλο ζήτημα με το πανεπιστήμιο είναι η ακαδημαϊκή του λειτουργία και η ακαδημαϊκή λειτουργία του πανεπιστημίου διασφαλίζειται μόνο εφόσον η διοίκηση του έχει νομιμοποίηση μέσω της άμεσης εκλογής. Δηλαδή ο Πρύτανης στην προκειμένη περίπτωση πρέπει να έχει νομιμοποίηση απο την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Αν αυτό το πράγμα λείψει, αν δηλαδή δεν έχει νομιμοποίηση μέσω άμεσης εκλογής αυτός που ασκεί την διοίκηση, αν είναι ένας άνθρωπος διορισμένος, τότε χάνεται και το ακαδημαϊκό της λειτουργίας του πανεπιστημίου, χάνεται και η δημοκρατική λειτουργία του πανεπιστημίου. Έτσι λοιπόν το γεγονός ότι η ουσιαστική άσκηση της διοίκησης του πανεπιστημίου και της οικονομικής διαχείρισης θα πραγματοποιείται εκτός πανεπιστημίου θα είναι περίπου ταυτόσημο με μια κατοχή μιας χώρας απο μια άλλη χώρα. Είναι το ίδιο πράγμα με το να πούμε ότι το σύστημα το πολιτικό είναι διεφθαρμένο, άρα λοιπόν καταργούμε τις εκλογές και φέρνουμε ένα άλλο σώμα, μπορεί να είναι της αγοράς, φέρνουμε Γερμανούς πολιτικούς για παράδειγμα και μέσω ενός μνημονίου, τους βάζουμε και κυβερνούν τη χώρα. Πόσο ευχαριστημένοι θα είμαστε μετά από αυτό. Υπάρχουν κάποιες συμπτώσεις οι οποίες ελπίζω να είναι τυχαίες στην παρομοίωση μου. Το ζήτημα λοιπόν με τα συμβούλια διοίκησης έχει ως εξής κατά την άποψη μου, κι εδώ νομίζω ότι αυτό πρέπει να το δώσουμε λίγο σημασία. Τα συμβούλια διοίκησης ως όργανα εκπροσωπούν την κοινωνία και θα αντικαταστήσουν τον έλεγχο του κράτους, είναι όργανα χρήσιμα ωφέλιμα και αναγκαία. Να πούμε τα πράγματα με το όνομα τους. Δηλαδή αν καταργηθεί η εξάρτηση απο το κράτος, αν δεν θα είναι το κράτος αυτό που θα νομοθετεί και θα ασκεί έλεγχο στα πανεπιστήμια, τότε πρέπει να είναι κάποιο σώμα κάποιο όργανο το οποίο εφόσον μιλάμε για δημόσιο πανεπιστήμιο, πρέπει να είναι κοινωνικό όργανο, πρέπει να εκπροσωπεί λοιπόν την κοινωνία. Άρα λοιπόν υπάρχει ανάγκη ύπαρξης ενός συμβουλίου, εγώ δεν θα το έλεγα διοίκησης, θα το έλεγα συμβούλιο γενικώς, το οποίο θα είναι ένα συμβούλιο το οποίο θα εκπονούσε στρατηγικά προγράμματα για το πανεπιστήμιο και θα ήταν και ένα όργανο το οποίο θα ασκούσε κοινωνικό έλεγχο. Δηλαδή θα έβλεπε στο τέλος της τετραετίας αν τα χρήματα τα οποία δόθηκαν απο το δημόσιο ή απο άλλες πηγές, έπιασαν τόπο, αξιοποιήθηκαν απο το πανεπιστήμιο ή όχι . Άρα λοιπόν θα ήταν ένα όργανο κατά βάση άσκησης κοινωνικού ελέγχου. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να είναι διορισμένο όργανο, θα μπορούσε να είναι σαφώς εξωπανεπιστημιακό, μια και θα έπρεπε να είναι εκπρόσωποι της κοινωνίας αυτοί που το απάρτιζαν και ο πρόεδρος του πράγματι θα μπορούσε να είναι ένας εξωπανεπιστημιακός άνθρωπος. Σε αυτή την περίπτωση όμως θα έπρεπε η σύγκλητος να συνέχιζε να λειτουργεί ως ένα σώμα εκλεγμένο απο τις ακαδημαϊκές μονάδες. Οι πρυτανικές αρχές θα έπρεπε επίσης να εκλέγονται άμεσα απο το σώμα, απο την πανεπιστημιακή δηλαδή κοινότητα και οι πρυτανικές αρχές θα έπρεπε να ασκούν διοίκηση και οικονομική διαχείριση του πανεπιστημίου και να λογοδοτούν στο όργανο αυτό. Αυτή είναι σύμφωνα με την δική μου αντίληψη η σχέση ανάμεσα στη διοίκηση του πανεπιστημίου και αυτού που ασκεί τον έλεγχο, που σήμερα είναι το κράτος ενώ αύριο μπορεί να είναι ένα συμβούλιο το οποίο θα εκπροσωπεί συνολικά την κοινωνία. Εάν είναι αυτή η κατεύθυνση του νόμου για τον οποίο συζητάμε, νομίζω ότι θα είναι ένας ωφέλιμος νόμος, αν δεν είναι αυτή και είναι αυτή που υπαινιχθήκατε και εσείς και που φοβάμαι και εγώ, τότε νομίζω ότι ο δικός μας ρόλος είναι να αγωνιστούμε ώστε να επιτευχθεί το δεύτερο. Στην πρώτη περίπτωση, της εξωπανεπιστημιακής διοίκησης μιλάμε ουσιαστικά για ετεροδιοίκηση, το πανεπιστήμιο ετεροδιοικείται. Στη δεύτερη περίπτωση το πανεπιστήμιο αυτοδιοικείται και η κοινωνία ελέγχει. Το σωστό λοιπόν είναι το πανεπιστήμιο να αυτοδιοικείται όχι μόνο λόγο παράδοσης αλλά και διεθνούς εμπειρίας. Τα πανεπιστήμια είναι αυτοδιοικούμενα όργανα στα οποία η κοινωνία ασκεί έλεγχο διοικητικό και έλεγχο οικονομικό. Δεν μπορεί να διοικεί όμως αυτό το όργανο το εξωθεσμικό. Άρα νομίζω ότι έχουμε δρόμο και ο διάλογος αυτός αποκτά νόημα με δύο προϋποθέσεις, να απαντήσω και σε μια ερώτηση που δεν μου την κάνατε, πότε θα ήταν δημιουργικός και γόνιμος ένας διάλογος. Με δύο προϋποθέσεις . Η πρώτη προϋπόθεση αν εξαιρούνταν η παιδεία απο την πολιτική της λιτότητας και η δεύτερη προϋπόθεση αν συζητούσαμε για ένα κατ' ουσίαν αυτοδιοικούμενο πανεπιστήμιο με κοινωνικό έλεγχο, άρα ένα πανεπιστήμιο που θα εξέλεγε τα όργανα διοίκησης του και στο οποίο η διοίκηση θα ασκούνται ,όπως λέμε και στα ελληνικά, in house.

Θεωρείται πως μπορεί να ευδοκιμήσει μια έρευνα που θα υπακούει στα στεγανά της οικονομικής απόδοσης, ενώ παράλληλα θα αξιολογείται αποκλειστικά απο ξένους κριτές (δήλωση του υφ. Πανάρετου στο blog του);

Το έχω πει, το έχουμε πει και προεκλογικά και είναι μια απο τις βασικές μας δεσμεύσεις , ότι το πανεπιστήμιο πρέπει να αυτοδιοικηθεί διότι η παραγωγή και η μετάδοση της επιστημονικής γνώσης είναι διαδικασίες οι οποίες θα πρέπει να γίνονται ανεξάρτητα απο οποιαδήποτε μορφή εξάρτησης. Είτε αυτή είναι κρατική εξάρτηση όπως είναι σήμερα, είτε αυτή είναι κομματική εξάρτηση όπως επίσης είναι σήμερα , είτε αυτή είναι οικονομική εξάρτηση όπως εν μέρει είναι σήμερα και όπως φοβούνται αρκετοί ότι θα γίνει, ή ακόμα κι αν ήταν θρησκευτική εξάρτηση. Όποιος κι αν είναι αυτός ο οποίος παραγγέλνει την διεξαγωγή έρευνας μέσα στο πανεπιστήμιο , άρα αν η έρευνα δεν γίνεται εξ ονόματος της γνώσης αυτής καθ΄εαυτής αλλά εξ ονόματος κάποιου, ο οποίος την παραγγέλνει προκειμένου να τεκμηριώσει το δίκιο της δικής του ταυτότητας, εξίσου βλάπτεται το πανεπιστήμιο. Εγώ δεν φοβάμαι μόνο τον οικονομικό έλεγχο, δεν φοβάμαι μόνο την αγορά, εγώ φοβάμαι και τον κρατικό έλεγχο, φοβάμαι εξίσου και τον κομματικό έλεγχο , όχι μόνο τον έλεγχο των κομμάτων εξουσίας εννοώ και τον έλεγχο των κομμάτων που είτε δεν ήταν ποτέ στην εξουσία είτε δεν είναι και στο κοινοβούλιο. Το ίδιο κακό δηλαδή κάνει η άσκηση ελέγχου απο όργανα εξωπανεπιστημιακά. Στα πανεπιστήμια πρέπει η εκπαίδευση και η έρευνα να καθορίζεται απο θεσμούς που υπάρχουν μέσα στο πανεπιστήμιο. Πρέπει να κοπεί ο ομφάλιος λώρος και για αυτό υποστηρίζω το καθεστώς της αυτοδιοίκησης , για αυτό υποστηρίζω την ανάγκη ύπαρξης συμβουλίων, τα οποία θα ασκούν τον κοινωνικό έλεγχο.

οι φοιτητές:Αντώνης Γαλανόπουλος & Φώτης Γαϊτάνης