Η κατάληψη της Ελλάδας

του Ανδρέα Παπανδρέου

Ο «ψυχρός πόλεμος» , ο αμερικανικός παρεμβατισμός σε παγκόσμιο επίπεδο , η Αμερική ως μεγάλη , στρατιωτική-ιμπεριαλιστική δύναμη , όλα αρχίζουν στην Ελλάδα και σε – μικρότερο βαθμό- στην Τουρκία , στα δύο άμεσα αντικείμενα του Δόγματος Τρούμαν . Η κυβέρνηση του Τρούμαν παρενέβη στην Ελλάδα το 1947 , όταν η Βρετανία , εξασθενημένη από τους πολέμους , ενάντια στους αποικιοκρατούμενους λαούς , ζήτησε από τις ΗΠΑ να αναλάβουν τη θέση της ως προστάτιδας δύναμης της Ελλάδας.

Η παρέμβαση των ΗΠΑ το 1947 μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως αντεπαναστατική . Και δεν πρέπει να παραβλέψουμε τον οικονομικό παράγοντα . Όταν η κυβέρνηση επιχειρηματολογούσε στη Γερουσία υποστηρίζοντας ότι έπρεπε να επενδυθούν σε αυτή την επιχείρηση περίπου 300 εκατομμύρια δολάρια , ήταν υποχρεωμένη να πείσει το γερουσιαστή Βάντεμπεργκ πως αυτό θα ήταν καλό ,καταρχήν , για τις αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Εξάλλου η παρέμβαση δεν αποσκοπούσε στο να αποφευχθεί η προσάρτηση της Ελλάδας στη Σοβιετική Ένωση , αφού ο Στάλιν είχε ήδη παραχωρήσει την Ελλάδα στον Τσόρτσιλ , στις 10 Δεκεμβρίου του 1944, με την περίφημη ανταλλαγή που καταγράφεται από τον Τσόρτσιλ στα πολεμικά του απομνημονεύματα.

Η αμερικανική παρέμβαση στην Ελλάδα συνέπεσε με μια γενικότερη αντιπαράθεση με τη Σοβιετική Ένωση- μια αντιπαράθεση που , στο μυαλό του Στάλιν παραβίαζε το πνεύμα της Συμφωνίας της Μόσχας . Ως αποτέλεσμα η σοβιετική γραμμή σκλήρυνε σημαντικά , και οι κυβερνήσεις της Ανατολικής Ευρώπης –αμάλγαμα σοσιαλδημοκρατών και κομμουνιστών – ανατράπηκαν και αντικαταστάθηκαν από σκληροπυρηνικά σταλινικά καθεστώτα . Βασικά η Σοβιετική Ένωση ήταν μια συντηρητική δύναμη και παρότι σήμερα παίζει τόσο δυναμικό ρόλο όσο και οι ΗΠΑ ,δεν είχε τότε , και δεν έχει σήμερα , την ίδια επεκτατική δυναμική . Αντίθετα , τα τελευταία 25 χρόνια η Σοβιετική Ένωση προσαρμόζεται στη συμπεριφορά της μεγάλης αντιπάλου ,των ΗΠΑ. Στην πορεία της προσαρμογής της σε αυτό το παιχνίδι η ίδια υφίσταται σημαντικές εσωτερικές αλλαγές.

Η καταστολή στην Ελλάδα , το πρώτο (ίσως δεύτερο μετά το Ιράν ) παγκόσμιας παρέμβασης των ΗΠΑ αυτού του τύπου , γέννησε επίσης κάτι εξαιρετικά σημαντικό για το μέλλον. Η Ελλάδα έγινε κέντρο εκπαίδευσης για τις αμερικανικές υπηρεσίες καταστολής . Για την ακρίβεια , στην Ελλάδα συντελέστηκε ουσιαστικά η μετάλλαξη της OSS σε CIA.

Η περίοδος που αρχίζει με την ανάμειξη στην Ελλάδα είναι περίοδος αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης –μιας αντιπαράθεσης που βασίζεται αρχικά στο πυρηνικό μονοπώλιο των ΗΠΑ. Η περίοδος αυτή κλιμακώνεται το 1962 με την κρίση της Κούβας και καταλήγει το 1693 , όταν με τη συμφωνία Κένεντι – Χρουστσόφ εγκαινιάζεται μια καινούρια εποχή : αυτή της «ειρηνικής συνύπαρξης» . Στη διάρκεια αυτής της περιόδου – η οποία , όπως αναφέρω παρακάτω , πλησιάζει στο τέλος της – οι δύο υπερδυνάμεις διδάσκονται να παίζουν ένα περίπλοκο παιχνίδι . Η ουσία του παιχνιδιού έγκειται στο ότι η μεταξύ τους αντιπαράθεση πρέπει να κινείται εντός ορίων κάτω από την απειλή πυρηνικής σύρραξης , ότι επιβάλλεται να βρεθούν και να δημιουργηθούν περιοχές ισορροπίας (όπως σήμερα η Ευρώπη), ότι υπάρχουν περιοχές όπου μπορεί να συμβούν αναμοχλεύσεις για αλλαγές στην εξουσία και ότι χρειάζεται να υιοθετηθεί ο «κανόνας της βιετναμοποίησης» , δηλαδή «να πολεμούν άλλοι για λογαριασμό σου και όχι να ρίχνονται στην μάχη τα δικά σου στρατεύματα». Η μεγαλύτερη και σοβαρότερη παραβίαση αυτού του κανόνα υπήρξε , φυσικά , το ίδιο το Βιετνάμ , όπου η ευθεία ανάμειξη των ΗΠΑ στην Ινδοκίνα είχε ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη σφαγή που συντελέστηκε στην σύγχρονη εποχή , με εξαίρεση την εμπειρία των Ευρωπαίων και Εβραίων από το χιτλερικό καθεστώς .

Κατά τη διάρκεια της «ειρηνικής συνύπαρξης», που κόστισε πολλές χιλιάδες νεκρούς , ακόμα και στις ΗΠΑ , το βασικό μοτίβο του αμερικανικού επεκτατισμού είχε αντεπαναστατικό χαρακτήρα . Η κυβέρνηση Κένεντι ήταν αυτή που έθεσε τα θεμέλια του λεγόμενου «συμβατικού πολέμου». Για πολλούς ήταν μια συνετή επιλογή , αφού η απειλή της πυρηνικής σύρραξης ήταν παραπάνω από προφανής . Παρ’ όλα αυτά η συγκεκριμένη αλλαγή τακτικής ενέπλεξε τις ΗΠΑ –άμεσα ή έμμεσα- σε στρατιωτικά πραξικοπήματα και αντεπαναστατικούς πολέμους σε ολόκληρο σχεδόν τον πλανήτη.

Ποια όμως ήταν η μοίρα της Ελλάδας την περίοδο του «ψυχρού πολέμου»; Η ελληνική Αριστερά ηττήθηκε στον Εμφύλιο Πόλεμο. Η ελληνική κυβέρνηση έχοντας λάβει ισχυρότατη βοήθεια από την αντίστοιχη αμερικανική , επικράτησε τελικά το 1949. Ο Εμφύλιος έληξε με τη δημιουργία κυβέρνησης της άκρας Δεξιάς . Οι Αμερικανοί εκπροσωπούνταν από τον στρατηγό Βαν Φλιτ , ο οποίος εκπαιδεύτηκε στην Ελλάδα προτού μεταβεί στην Κορέα , και από τον οικονομολόγο Πώλ Πόρτερ . Αυτοί οι δύο άνθρωποι κυβερνούσαν την Ελλάδα . Τη δεκαετία που ακολούθησε οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες «έστησαν» το κράτος και παρεισέφρησαν στον πυρήνα του.

Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι υπάρχει εκτεταμένη σύγχυση μεταξύ της έννοιας «κυβέρνηση» και αυτής του «κράτους». Οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται , το κράτος όμως είναι ένα σύστημα εξουσίας . Και ήταν το κράτος που οι Αμερικάνοι έθεσαν υπό τον έλεγχο τους μετά τον Εμφύλιο. Ο ελληνικός στρατός έγινε τμήμα του αμερικανικού . Το Πεντάγωνο ασκούσε τον έλεγχο του μέσω της στρατιωτικής αποστολής και του «στρατιωτικού οίκου» του βασιλιά . Το Παλάτι υπήρξε ο κύριος φορέας μέσω του οποίου οι ΗΠΑ ασκούσαν επιρροή τόσο στις πολιτικές διεργασίες όσο και στη στρατιωτική μηχανή του τόπου .

Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο η CIA οργάνωσε αντίστοιχες ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών . Όταν έγινα ο ίδιος υπουργός , είχα την κακοτυχία να έχω επίσης την ευθύνη επίβλεψης των υπηρεσιών πληροφοριών της Ελλάδας . Θυμάμαι ότι ζήτησα από το στρατηγό που είχαμε διορίσει επικεφαλής αυτής της επιχείρησης να σταματήσει την παρακολούθηση των τηλεφώνων μας . Νόμιζα ότι αυτό , τουλάχιστον , θα ήταν εφικτό . Λίγο αργότερα επέστρεψε για να πει ότι αυτό δεν γινόταν και μου εξήγησε ότι η ΚΥΠ διοικείται και χρηματοδοτείται άμεσα από τη CIA και όχι από τον ελληνικό προϋπολογισμό.

Στα τέλη της δεκαετίας του 50΄ το ελληνικό κράτος ήταν ένα πλήρως ελεγχόμενο κράτος-δορυφόρος της Αμερικής . Παράλληλα δεν υπήρχε πλέον η ανάγκη οικονομικής βοήθειας . Το κράτος ήταν ασφαλές . Έτσι , ήταν πλέον καιρός για την έλευση αμερικανικών επενδύσεων . Και πράγματι ήρθαν . Ήρθαν με τη μορφή του Τομ Πάππας , ο οποίος τότε εκπροσωπούσε τη ESSO. Η δεξιά κυβέρνηση της εποχής του παραχωρούσε μια κατεξοχήν εκμεταλλευτική αποικιοκρατική σύμβαση .

Ο Πάππας είναι ένα άτομο το οποίο οι Αμερικανοί γνωρίζουν καλύτερα απ’ ότι εγώ ως Έλληνας . Ήταν οικονομικός διευθυντής στην προεκλογική εκστρατεία του Αϊζενχάουερ το 1956 και ιδρυτής του Ιδρύματος Πάππας , μιας «βιτρίνας» για τη διείσδυση στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Λατινικής Αμερικής . Το 1968 δήλωσε σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ελληνικό Τύπο ότι ήταν περήφανος που ήταν μέλος της CIA και ότι κάθε καλός Αμερικανός θα έπρεπε να τον μιμηθεί . Την ίδια χρονιά πέταξε μέχρι το Μαϊάμι για να χρίσει τον Άγκνιου υποψήφιο για την αντιπροεδρία των ΗΠΑ , με αντάλλαγμα σημαντικές οικονομικές συνεισφορές στην εκστρατεία του Νίξον.

Ο Τομ Πάππας δεν ήταν ο μόνος που ήρθε στην Ελλάδα . Κατέφτασαν ,επίσης ο Ωνάσης , ο Νιάρχος , η ΠΕΣΙΝΕ .Όλων των ειδών οι εταιρίες – ή προκαλύμματα εταιριών , επενδυτικών σχημάτων ή πολυεθνικών οργανισμών – εισέβαλαν στην Ελλάδα . Το γεγονός αυτό και μόνο φανερώνει την επίσημη αμερικανική εμπλοκή σε αυτήν τη διαδικασία οικονομικής αποικιοκρατίας .Ως ελληνική κυβέρνηση επαναδιαπραγματευτήκαμε τη σύμβαση ESSO-Πάππας επί έξι μήνες , βελτιώνοντας τους όρους της προς όφελος της χώρας. Οι αμερικανικές πιέσεις ήταν σκληρές . Λαμβάναμε , σχεδόν καθημερινά , τηλεφωνήματα από το οικονομικό τμήμα της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Ελλάδα , για να «αφήσουμε ήσυχο τον Πάππας». Αργότερα ο τελευταίος αναρριχήθηκε κι άλλο … Σήμερα συνεργάζεται με τη Standard Oil και έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα στην Ελλάδα για μια ευρεία σειρά προϊόντων , από πετροχημικά μέχρι χάλυβα και τρόφιμα .Επίσης , είναι αυτός που έφερε στην Ελλάδα ένα παγκόσμιο αμερικανικό σύμβολο , την Coca-Cola.

Η δεκαετία του ’60 είναι η εποχή που το αμερικανικό κεφάλαιο , στις διάφορες μορφές του , εξαπλώνεται σε κάθε περιοχή του πλανήτη με αυξανόμενο ρυθμό . Παράλληλα η Αμερική εμπλέκεται σε μια πραγματικά μαζική αντεπαναστατική επιχείρηση . Οι περιπτώσεις είναι πολλές για να αναφερθούν εδώ , καλύπτοντας τις υπό-ηπείρους και ηπείρους της Λατινικής Αμερικής , Νοτιοανατολικής Ασίας , Αφρικής και Ευρώπης , συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων της Ελλάδας και της Τουρκίας . Υπήρχε πράγματι σχέδιο δράσης για στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα ήδη από το 1947 , για μια επιχείρηση όχι ακριβώς κατασταλτική . Μάλιστα έπρεπε να βρεθεί νέος όρος . Και η στρατιωτική τεχνολογία μας τον προμήθευσε . Λέγεται «προληπτική καταστολή».

Ποιος όμως ήταν ο χαρακτήρας αυτής της «προληπτικής καταστολής», της οποίας η Ελλάδα υπήρξε επίσης θύμα; Στη βάση του εμπεριέχεται στον «κανόνα της βιετναμοποίησης», παρ’ ότι φυσικά ως όρος προέκυψε πολύ αργότερα σε σχέση με το ειδικό πρόβλημα της επιστροφής των Αμερικανών στρατιωτών στις ΗΠΑ . Βιετναμοποίηση βασικά σημαίνει το να βάζεις για λογαριασμό σου Έλληνες να καταλαμβάνουν την Ελλάδα , Τούρκους να καταλαμβάνουν την Τουρκία , Γουατεμαλέζους να καταλαμβάνουν την Γουατεμάλα. Και θεωρείται – μολονότι δύσκολα αποδεικνύεται -΄ ότι τη δεκαετία του ’60 τέθηκαν σε εφαρμογή τουλάχιστον δεκαπέντε τέτοιες επιχειρήσεις , οι οποίες ήταν όλες επιτυχίες.

Λόγω της φύσης των συγκεκριμένων επιχειρήσεων , το Πεντάγωνο παρουσιάζει αυτά τα περιστατικά στον αμερικανικό λαό σαν «εσωτερικά περιστατικά αστάθειας και σύγκρουσης» απέναντι στα οποία οι ΗΠΑ οφείλουν να λάβουν θέση προκειμένου να διαφυλάξουν την ασφάλεια τους . Στο πλαίσιο αυτής της αντίληψης , όπως χαρακτηριστικά μας είπαν , η παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην ελληνική χούντα δεν σημαίνει απαραιτήτως έγκριση του καθεστώτος . Αλλά δεδομένης της σύγκρουσης μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης σε αυτό το σημείο της Γης , είναι απαραίτητο για την ασφάλεια των ΗΠΑ να μη διακοπεί η βοήθεια του ΝΑΤΟ προς την Ελλάδα . Τέτοιες επιχειρήσεις εξυπηρετούν , εκτός των άλλων , και την πολιτική αποσιώπηση του θέματος . Πράγματι , πόσοι Αμερικάνοι θεωρούν την Ελλάδα μια κατεξοχήν περίπτωση αμερικανικής παρέμβασης ; Οι Αμερικάνοι θεωρούν ως τέτοια το Βιετνάμ , γιατί εκεί χύθηκε αίμα σε μεγάλη κλίμακα . Όμως η Ινδοκίνα αντιπροσωπεύει μια αποτυχία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού . Τι γίνεται ωστόσο με τις επιτυχημένες περιπτώσεις , που προκαλούν την αφόρητη καταπίεση και την απροκάλυπτη εκμετάλλευση λαών που δεν έχουν τα μέσα να ακουστούν;

Στην Ελλάδα το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967 οργανώθηκε από πέντε χαμηλόβαθμους αξιωματούχους , με την υποστήριξη περίπου 150 ακόμη κατώτερων αξιωματικών . Από αυτούς τους πέντε , οι τρεις είχαν υπηρετήσει στις ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών . Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος , ήταν ο σύνδεσμος μεταξύ της ΚΥΠ και της CIA. Για την ακρίβεια , όσο μπορούμε να ξέρουμε , είναι ο πρώτος πράκτορας την CIA που έγινε πρωθυπουργός ευρωπαϊκής χώρας . Οι άλλοι δύο , ο Ρουφογάλης και ο Μακαρέζος , ήταν υψηλά ιστάμενοι αξιωματικοί της ΚΥΠ . Ένας τέταρτος ο Χατζηπέτρου ήταν ο Έλληνας αξιωματικός υπεύθυνος για την αμερικανονατοϊκή βάση εκτόξευσης πυραύλων στην Κρήτη.

Όπως επισήμανα νωρίτερα , η ΚΥΠ είναι στην πραγματικότητα ένα προκάλυμμα της CIA . Έτσι , το ερώτημα εάν το πραξικόπημα ήταν ελληνικό η αμερικάνικο , είναι στην ουσία ακαδημαϊκή άσκηση . Όμως έχουμε μάθει κάτι από τότε: Οι «μαυροσκούφηδες» και οι «πρασινοσκούφηδες» που έφεραν σε πέρας το πραξικόπημα διοικούνταν από μια ομάδα αξιωματούχων από έναν αξιωματικό που αποσκίρτησε από την ελληνική χούντα.

Πώς όμως πέντε άνθρωποι κατόρθωσαν να καταλάβουν τη χώρα εν μια νυκτί ; Το πέτυχαν βάσει νατοϊκού σχεδίου με την κωδική ονομασία «Προμηθέας».Το σχέδιο υπήρχε σε δισκέτες ηλεκτρονικού υπολογιστή , εκπονήθηκε στην Ουάσινγκτον , όπου και αναθεωρήθηκε τον Φεβρουάριο του 1967. Οι δισκέτες περιείχαν τα ονόματα όλων αυτών που θα συλλαμβάνονταν , καθώς και τα ονόματα εκείνων που θα πραγματοποιούσαν τις συλλήψεις. Το όλο εγχείρημα «προγραμματίστηκε» από επιστήμονα Πληροφορικής , απόφοιτο του ΜΙΤ , ο οποίος σήμερα ζει στο εξωτερικό . Όπως αναφέρεται στην έγκυρη στήλη του Μάρκιους Τσάιλντς , η απόφαση για το πραξικόπημα πάρθηκε από μια υποεπιτροπή του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ , τον Φεβρουάριο του 1967 , υπό την προεδρία του οικονομολόγου Γ.Γ Ρόστου .

Το ιστορικό του χουντικού καθεστώτος είναι ένα ιστορικό καταπίεσης και βαρβαρότητας . Όταν μιλάμε για καταπίεση και βαρβαρότητα στην εποχή μας είναι δύσκολο να στοιχειοθετήσουμε την ελαφριά καταπίεση και βαρβαρότητα όταν η βαριά μορφή είναι η αποψίλωση και η γενοκτονία που λαμβάνει χώρα στην Ινδοκίνα. Δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το κόστος του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού για το λαό της Ελλάδας πλησιάζει καν το κόστος για τους λαούς της Ινδοκίνας . Όμως , όταν το Συμβούλιο της Ευρώπης έκανε και απαράμιλλο βήμα , τον Απρίλιο του 1970 , να εκδιώξει την ελληνική χούντα από τη σύνθεση του , το έκανε για τον απλό λόγο ότι το καθεστώς κυβερνούσε διαπράττοντας συστηματικά βασανιστήρια . Στήριξε δε την απόφαση του στην μαρτυρία περισσότερων από διακοσίων περιπτώσεων βασανισμού , που δεν αποτελεί παρά ελάχιστο δείγμα του συνολικού πληθυσμού που υποβλήθηκε σε βασανιστήρια . Τα βασανιστήρια γίνονταν μάλιστα με καινούριες μεθόδους , πανομοιότυπες σε κάθε τεχνική με αυτές που χρησιμοποιούνται στη Βραζιλία και τη Χιλή.

Κατά την περίοδο αυτή ο Ελληνικός λαός δεν έμεινε απαθής . Πέντε χρόνια μετά το πραξικόπημα , οι Συνταγματάρχες δεν αισθάνονται αρκετά ασφαλείς ώστε να παύσουν το Στρατιωτικό νόμο στην Αθήνα , στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη . Δεν αισθάνονται αρκετά ασφαλείς ώστε να επιτρέψουν σε επαγγελματικές ομάδες , όπως τους δικηγόρους –για να μην αναφερθούμε στα εργατικά σωματεία- , να εκλέξουν μόνες την ηγεσία τους. Έχουν γίνει αμέτρητες πράξεις ενεργητικής αντίστασης στην Ελλάδα . Όταν επιχειρήσαμε απλώς να τις καταγράψουμε , γεμίσαμε εννέα σελίδες . Αυτό είναι μια μάλλον σημαντική επίδοση και είμαστε περήφανοι για την νεολαία μας , που έδειξε το δρόμο σε αυτόν το δύσκολο και άνισο αγώνα.

Πως αντέδρασε όμως η διεθνής κοινή γνώμη στην κακοτυχία της Ελλάδας ; Οι Δυτικοευρωπαίοι ήταν αρχικά σοκαρισμένοι από την ξαφνική επανεμφάνιση του φασισμού στην Ευρώπη. Ακόμα και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι δεν πίστευαν ότι η Αμερική είχε κάποια σχέση με το πραξικόπημα . Είχαν ακόμα στο μυαλό τους την εικόνα της Αμερικής σαν μιας καλόβουλης δημοκρατίας .

Οι Ευρωπαίοι σοκαρίστηκαν και κινητοποιήθηκαν για να βοηθήσουν το σκοπό μας .Αλλά όταν προχώρησαν στην εκδίωξη του χουντικού καθεστώτος από το Συμβούλιο της Ευρώπης , άρχισαν να αντιλαμβάνονται την αποφασιστικότητα της αμερικανικής κυβέρνησης να διατηρηθεί η χούντα στην εξουσία . Ο υπουργός Εξωτερικών Ρότζερς ήρθε στην Ευρώπη για να πείσει με κάθε δυνατό μέσο τις κυβερνήσεις να μην ψηφίσουν υπέρ της εκδίωξης . Τότε οι Ευρωπαίοι συνειδητοποίησαν ότι το πραξικόπημα εκπορεύτηκε από το Πεντάγωνο και επιβλήθηκε για την εξυπηρέτηση αμερικανικών στρατηγικών και οικονομικών συμφερόντων . Αλλά , αντί να υψώσουν τη φωνή τους στη μνήμη των 25 εκατομμυρίων νεκρών του πολέμου ενάντια στο φασισμό και να πουν «Όχι , δεν θέλουμε την επιστροφή του φασισμού στην Δυτική Ευρώπη», βρήκαν την πρόκληση πολύ μεγάλη και παραιτήθηκαν . Όπως μου είπε ένας πολύ φιλικός και προοδευτικός αριστερός πρωθυπουργός τον Ιούνιο του 1971 : «Δεν μπορούμε να κάνουμε περισσότερα , διότι βασιζόμαστε στις ΗΠΑ για τρία , τουλάχιστον , σημαντικά θέματα : Πρώτον , την έγκριση της Οστπολιτίκ του Μπραντ , δεύτερον , την υποτίμηση του δολαρίου και , τρίτον ενός αριθμού χωρών στην Κοινή Αγορά . Η έκβαση σε όλα τα παραπάνω ζητήματα κυριαρχείται από την απόφαση των ΗΠΑ , ως εκ τούτου δεν μπορούμε να προβάλλουμε πρόσθετους ερεθισμούς».

Εκτός του ότι αυτά είναι πικρά νέα για τους Έλληνες , μια τέτοια έντιμη δήλωση αποτελεί σημαντική προειδοποίηση απέναντι στην αισιόδοξη ερμηνεία των πρόσφατων οικονομικών εξελίξεων στην Ευρώπη . Πιστεύω πως είναι λάθος η ανάγνωση αυτών των εξελίξεων ως ένδειξη ότι η Ευρώπη μεταβάλλεται σε αντίπαλο δέος των ΗΠΑ .

Έτσι λοιπόν η Ελλάδα καταλήφθηκε , αλλά για ποιο σκοπό ; Υπάρχει η φιλελεύθερη ερμηνεία , που υποστηρίζεται από ανθρώπους όπως ο Άρθουρ Σλέσινγκερ , και η οποία βασίζεται σε μια καθαρά στρατιωτική-στρατηγική σκέψη. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι στο πλαίσιο του ψυχρού πολέμου οι στρατιωτικοί τεχνοκράτες του Πενταγώνου πρέπει να δημιουργήσουν μια μακροπρόθεσμη παγκόσμια στρατηγική , με καινοτόμα , διαρκώς εξελισσόμενα όπλα σχεδιασμένα σε γεωπολιτική βάση . Η Ελλάδα είναι απαραίτητη σαν θέατρο για τη στρατιωτική δράση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή . Τέτοιες επενδύσεις σε οπλικά συστήματα δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένες σε κινδύνους πολιτικής αλλαγής , λαϊκής κυριαρχίας και δημοκρατικών διαδικασιών . Εφόσον είναι επικίνδυνο να αφεθούν οι Έλληνες να αποφασίσουν εάν θέλουν δώδεκα αμερικανικές βάσεις στο έδαφος τους , η δημοκρατία στην Ελλάδα πρέπει να πεθάνει..

Ωστόσο η παραπάνω ερμηνεία δεν φτάνει αρκετά μακριά , διότι υπάρχει ένα πολύ απλό ερώτημα : Γιατί να εμπλέκονται οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή , η οποία δεν βρίσκεται ιδιαίτερα κοντά στις ακτές τους ; Εάν θέσουμε αυτό το ερώτημα και στη συνέχεια ρωτήσουμε γιατί είναι τόσο πολύτιμη η Μέση Ανατολή , θα λάβουμε μια απάντηση : για το πετρέλαιο.

Υπάρχει όμως κι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας . Στην ίδια την Ελλάδα επιβάλλεται με εξωφρενικό ρυθμό καθεστώς αποικίας . Υπάρχει μόνο μια λέξη για να εκφράσουμε αυτό που συμβαίνει σήμερα . Αυτή η λέξη είναι σχεδόν ότι είναι άξιο ελέγχου . Η κατανομή των εισοδημάτων χειροτερεύει ξεκάθαρα , παρά τη διαρκή αύξηση του εθνικού εισοδήματος . Οι Έλληνες εγκαταλείπουν τη χώρα τους μαζικά . Εκατόν δέκα χιλιάδες φεύγουν κάθε χρόνο για να γίνουν φθηνό εργατικό δυναμικό σε χώρες όπως η Γερμανία . Και όπως είπε απευθυνόμενος στη χούντα ο πρώην υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Μόρις Στανς σε ένα συγκινητικό λόγο του κατά τη διάρκεια δείπνου πέρσι στην Αθήνα , « οι αμερικανικές επενδύσεις προστατεύονται τόσο καλά στην Ελλάδα και οι όροι που προσφέρονται είναι τόσο επωφελείς όσο σε καμία άλλη χώρα».

Όμως η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε κάτι περισσότερο από μία ακόμα στρατηγική βάση , από μια ακόμα αποικία . Έχει γίνει κέντρο εκπαίδευσης για την παγκόσμια καταστολή. Οι Καμποτζιανοί αξιωματούχοι που ανέτρεψαν τον πρίγκιπα Σιχανούκ είχαν εκπαιδευτεί στην Ελλάδα από τους έμπειρους Συνταγματάρχες .Οι Ουγκαντέζοι που ανέτρεψαν την κυβέρνηση τους είχαν και αυτοί εκπαιδευτεί στην Ελλάδα .Και όπως μου εκμυστηρεύτηκε πέρσι μέλος της ιταλικής κυβέρνησης , οι νεοφασιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κινήματος δεν καθοδηγούνται πια από τη CIA. Έχουν αναλάβει πλέον οι Έλληνες.

Η απάθεια της Δυτικής Ευρώπης σχετικά με την Ελλάδα καταδεικνύει γενικότερες εξελίξεις Ευρώπη πολώνεται τάχιστα σε Βορρά και Νότο . Ο Βορράς ευημερεί και απολαμβάνει κοινοβουλευτικούς θεσμούς και βασικές πολιτικές ελευθερίες. Ο Νότος – η Ισπανία , η Πορτογαλία , η Ελλάδα και η Τουρκία – είναι σήμερα φασιστικός ή , για την ακρίβεια , στρατικοποιημένα νεοαποικιακός. Η Ισπανία και η Πορτογαλία είναι απομεινάρια μιας διαφορετικής εποχής , αλλά έχουν αναστηθεί και ενσωματωθεί στο αμυντικό σύστημα της Δύσης . Υπάρχει , μάλιστα μια πυραμίδα εξουσίας που εξελίσσεται σε τρία τουλάχιστον επίπεδα: Πρώτες έρχονται οι ΗΠΑ , μετά η Βόρεια Ευρώπη και κατόπιν η Νότια Ευρώπη . Εάν θέλετε , υπάρχει κι ένα τέταρτο επίπεδο , που απαρτίζεται από τα μεσανατολικά και αφρικανικά κράτη .

Κάποιες παρατηρήσεις πρέπει να γίνουν και για το σοβιετικό μπλοκ . Η αρχική σοβιετική αντίδραση απέναντι στο χουντικό πραξικόπημα ήταν πλήρης συναίνεση και αποδοχή της αμερικάνικης στρατιωτικής κατάληψης . Στο πλαίσιο της « ειρηνικής συνύπαρξης» οι λογαριασμοί στην Ευρώπη είχαν , τέλος πάντων , τακτοποιηθεί . Όμως συντελέσθηκε πρόσφατα η Σοβιετική Ένωση ενημέρωσε άτυπα τις ΗΠΑ ότι εξαιτίας της απόφασης του Πενταγώνου να εγκαθιδρύσει ναυτική βάση για τον 6ο στόλο στον Πειραιά , συμφωνία Κένεντι-Χρουστσόφ δεν ισχύει πλέον όσον αφορά την Κούβα και ότι μπορεί να αγκυροβολεί υποβρύχια εκεί. Αυτή η σοβιετική αμφισβήτηση των αμερικανικών προνομίων στην Ελλάδα είναι αποτέλεσμα σημαντικών εξελίξεων . Πρώτον , η Γιουγκοσλαβία κύλησε στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ . Το 1968 έλαβε από τις ΗΠΑ μυστικά κονδύλια 200 εκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά ελαφρών όπλων και την οργάνωση αντάρτικου στρατού για την αντιμετώπιση πιθανής σοβιετικής εισβολής . Πρόσφατα έλαβε επιπλέον χρήματα από τις ΗΠΑ , μέσω των Ελλήνων Συνταγματαρχών , με τους οποίους συμφώνησε να συνυπάρξει στα Βαλκάνια . Παρεμπιπτόντως , οι γιουγκοσλαβικές αρχές πρόσφατα συνέλαβαν δύο αγωνιστές που μετέφεραν αντιστασιακό υλικό στην Ελλάδα.

Επιπλέον , η Ρουμανία πραγματοποίησε ανοίγματα προς τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας . Έτσι , η ισορροπία δυνάμεων στα Βαλκάνια έχει διαταραχθεί. Υπάρχει τέλος και η Κύπρος , η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε νέα Κούβα για τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση , ενώ μπορεί να αποτελέσει για τους Έλληνες το μεγάλο άνοιγμα στην αντιπαράθεση που μπορεί να μας απελευθερώσει.

Σας μίλησα σήμερα ως αρχηγός του ΠΑΚ . Είμαστε ταγμένοι σε απελευθερωτικό πόλεμο ωσότου έρθει η ελευθερία στην Ελλάδα , ωσότου η Ελλάδα γίνει ανεξάρτητη .Όταν πλέον , ελεύθεροι , δεν θα συμμετέχουμε ούτε στο ΝΑΤΟ ούτε στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Το όραμά μας είναι να χτίσουμε μια σοσιαλιστική κοινωνία , όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα θα είναι σεβαστά και όπου ο πολίτης θα έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει άμεσα στις σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή του.

*Κείμενο ομιλίας που εκφώνησε ο Ανδρέας Παπανδρέου σε συμπόσιο σχετικά με τον ιμπεριαλισμό στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, τον Φεβρουάριο του 1972.