Μέσω του Μνημονίου είναι αδύνατον να επιλυθεί το πρόβλημα του ελληνικού δημοσίου χρέους

του Κώστα Μελά
Νομίζω ότι έχει φθάσει ο καιρός για να παραδεχτούν δημοσίως όλες οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου ότι μέσω του Μνημονίου είναι αδύνατον να επιλυθεί το πρόβλημα του ελληνικού δημοσίου χρέους. Ένα χρέος που υπολογίζεται να αγγίξει τα 394 δις ευρώ, βάσει του Μνημονίου, δηλαδή περίπου στο 172,3% του ΑΕΠ, απλά δεν μπορεί να διαχειριστεί σε μια οικονομία σε βαθειά ύφεση, υψηλή αβεβαιότητα για τη μελλοντική μεγέθυνση, έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και αδυναμία υποτίμησης του νομίσματος. Καμιά χώρα στη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε καταβολή τόκων ετησίως περίπου στο 8,0–8,5% του ΑΕΠ, δηλαδή 18,5–19,5 δις ευρώ. Καμιά χώρα δεν μπορεί να παράγει συνεχή πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως 5,5–6,0% του ΑΕΠ, δηλαδή 12,0–14,0 δις ευρώ για περίοδο 15–20 χρόνων, ενώ συγχρόνως να πραγματοποιεί ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ μεγαλύτερους από το επιτόκιο δανεισμού το οποίο στο ορατό μέλλον δεν μπορεί να είναι μικρότερο, μεσοσταθμικά, από 3,8–4,5%, δηλαδή να αναπτύσσεται τα παραπάνω χρόνια με ρυθμούς πάνω από 5,0%. Είναι δυνατόν να υπάρχει άνθρωπος που γνωρίζει στοιχειώδη οικονομικά και μαθηματικά που δεν το καταλαβαίνει; Ας αφήσουμε στην άκρη για μια στιγμή τα ιδιοτελή συμφέροντα και ας αναρριχηθούμε στη σφαίρα της καθαρού λέγειν και πράττειν ανιδιοτελώς.
Ας δούμε πιο συγκεκριμένα το πρόβλημα: Η Ελλάδα το 2011 θα έχει 394 δις ευρώ δημόσιο χρέος (σύμφωνα με τους υπολογισμούς του αναθεωρημένου Μνημονίου που αναφέρονται από την Τράπεζα της Ελλάδος, «Ενδιάμεση έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική», Φεβρουάριος 2011). Το 2012 το χρέος θα αυξηθεί περαιτέρω δεδομένου ότι η ελληνική οικονομία θα εξακολουθήσει να παράγει πρωτογενή ελλείμματα και το επιτόκιο δανεισμού θα είναι αρκετά υψηλότερο από το ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας (ο τελευταίος θα κυμανθεί σύμφωνα με το Μνημόνιο στο 1,1%). Ας υποθέσουμε ότι τίθεται στόχος για μείωση του δημοσίου χρέους στο 100,0% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει σε δέκα έτη να μειωθεί το δημόσιο χρέος κατά 170 δις ευρώ. Κατά μέσο όρο ετησίως η Ελλάδα πρέπει να καταβάλλει 17,0 δις ευρώ για τη μείωση του δημοσίου χρέους. Θεωρούμε ότι το ύψος του δημοσίου χρέους δεν επιβαρύνεται περαιτέρω από τη σχέση του επιτοκίου δανεισμού και του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ (παράτολμη θέση δεδομένου ότι είναι σχεδόν αδύνατον ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ να είναι υψηλότερος από το επιτόκιο δανεισμού της χώρας, μάλλον το αντίθετο είναι πιθανότερο να συμβεί). Επομένως η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλλει ετησίως περίπου 35,0 δις ευρώ για τόκους και απομείωση του δημοσίου χρέους. Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε στο σημείο αυτό ότι τα συνολικά έσοδα του ελληνικού κράτους για το 2010 ανήλθαν στο ύψος των 54.420 δις ευρώ ενώ προϋπολογίζονται για το 2011 σε 59.442 δις ευρώ. Όποιο και να είναι το ύψος των εσόδων, αυτό σε συνάρτηση και με τη μεγέθυνση του ΑΕΠ δεν μπορεί να υπερβεί τα επόμενα έτη τα 65.000 δις ευρώ. Συνεπώς η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλλει περισσότερο από το μισό των εσόδων της για τόκους και απομείωση του ΑΕΠ. Νομίζω ότι είναι φανερή η αναποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης πρότασης.