Ο κατά Γ.Α.Π. νεοφιλελεύθερος πατριωτισμός

Toυ Αντώνη Γαλανόπουλου

«Οι Έλληνες αντιλήφθηκαν εδώ και καιρό, ότι πατριωτισμός δεν είναι τα λόγια και οι ζητωκραυγές, αλλά αυτό που μπορούν οι ίδιοι να κάνουν για την πατρίδα τους». Γ. Παπανδρέου, ομιλία στα εγκαίνια της 75ης Δ.Ε.Θ."Μην ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου" (JFK).

Η ομοιότητα σε σημείο ταύτισης είναι πρόδηλη.Ο Γιώργος Παπανδρέου "χρησιμοποίησε" 12 φόρες σε μια σχετικά σύντομη ομιλία τη λέξη "πατρίδα". Ισάριθμες φόρες "κυμάτισε" στο wall πίσω από το βήμα, η ελληνική σημαία.Σε μια πολύ καλά σκηνοθετημένη παρουσία, κάθε αναφορά στη λέξη "πατρίδα" ή "Ελλάδα" συνοδευόταν από την ελληνική σημαία.Η επίκληση στο εθνικό συναίσθημα των ακροατών ήταν απελπιστικά φανερή. Η Δ.Ε.Θ. έβγαλε τα δυο νέα επιχειρήματα-σλόγκαν του ΠΑ.ΣΟ.Κ. , "Ναι, γίνεται!" και "Πατριωτισμός". Η κεντρική σημασία της έννοιας του "πατριωτισμού" στον επικοινωνιακό λόγο της κυβέρνησης κατέστη σαφής κι από το σχολιασμό του κ. Πεταλωτή για την ομιλία του κ. Σαμαράα: “Δραπέτευσαν από την ευθύνη ως κυβέρνηση, δραπετεύουν από το πατριωτικό καθήκον ως αντιπολίτευση.”

Δεν είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την επίκληση στο πατριωτικό αίσθημα των Ελλήνων, για να περάσει πιο εύκολα επικοινωνιακά τα σκληρά μετρά που έλαβε.Ο κ. Παπανδρέου μιλά για «νέο πατριωτισμό» εδώ και δυο χρόνια. «Πατριωτισμός σήμερα σημαίνει να βάλουμε όλοι πλάτη για να βγούμε από την κρίση που απειλεί τη χώρα μας.» «Ο πατριωτικός του χαρακτήρας είναι αυτό που τον διακρίνει. Με αυτή την έννοια, θεωρώ ότι όταν η χώρα σου κινδυνεύει, τότε ενεργοποιείται ο πατριωτισμός σου, δηλαδή ο αγώνας για να τη σώσεις» (συνέντευξη Γ. Φλωρίδη στον Flash, 6.3.10)"Πατριωτικό μας καθήκον ως Έλληνες και Σοσιαλιστές ήταν να σώσουμε την Ελλάδα και όχι να αποδεχθούμε αμαχητί την χρεοκοπία της. Ο πατριωτισμός, που είναι μέρος της ιδεολογίας μας, μας επιβάλλει τη σωτηρία της χώρας ως πρώτιστο καθήκον.

"Το "νέο-ΠΑ.ΣΟ.Κ." παρουσιάζει εδώ και χρόνια μια ροπή προς τη λήθη. Δυστυχώς, οι παραπάνω δηλώσεις δεν φανερώνουν μονό λήθη αλλά αγνοία, σύγχυση ή εσκεμμένη παραπλάνηση.Όντως, ο πατριωτισμός (ακόμη και με οικονομικές προεκτάσεις) βρίσκεται στο πυρήνα της ιδεολογίας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Οι ομοιότητες όμως σταματούν εδώ. Ο χαρακτήρας του πατριωτισμού που διακήρυξε για χρόνια το ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν έχει καμία σχέση με την εκφυλισμένη έννοια που προβάλλεται σήμερα.

Ιδρυτική Διακήρυξη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. :“Η ρίζα της συμφοράς βρίσκεται στην εξάρτηση της Πατρίδας μας.(...) Η πορεία προς την υποτέλεια, την υπονόμευση των εθνικών μας συμφερόντων, τη διάβρωση της λαϊκής κυριαρχίας, τον οικονομικό μαρασμό και την εκμετάλλευση του Έλληνα εργαζόμενου πρέπει να ανακοπεί.(...) Η εθνική ανεξαρτησία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τη λαϊκή κυριαρχία, με τη δημοκρατία σε κάθε φάση της ζωής του τόπου, με την ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ' όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν. Μα είναι ταυτόχρονα συνυφασμένη με την απαλλαγή της οικονομίας μας από τον έλεγχο του ξένου μονοπωλιακού και ντόπιου μεταπρατικού κεφαλαίου που διαμορφώνει την οικονομική, την κοινωνική, την πολιτική και την πολιτιστική μας πορεία, σύμφωνα με τα συμφέροντα όχι του Λαού αλλά της οικονομικής ολιγαρχίας. "

Βλέπουμε ξεκάθαρα τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Παρατηρούμε τον εκφυλισμό των εννοιών, τη διάβρωση της ιδεολογίας, την αλλοτρίωση των στελεχών. Οι δυο αυτές πλευρές της εννοίας του πατριωτισμού φαντάζουν σαν διακηρύξεις δυο αντίπαλων κι όχι απλά διαφορετικών κόμματων.Όπως ορθά έγραψε πρόσφατα ο Παντελής Μπουκάλας, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διακρίνεται από μια ονοματοδοτική μανία κι ένα αναβαπτιστικό πάθος. Τα στελέχη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. "χρησιμοποιούν με ακόρεστη ηδονή τα τεχνάσματα του ευφημισμού." Στη συγκεκριμένη περίπτωση βέβαια δεν μιλάμε για γλωσσικό ολίσθημα αλλά για ιδεολογική αλλοίωση. Πρόκειται για μια συνειδητή πολιτική επιλογή. Ο πατριωτισμός από απεξάρτηση κι απαλλαγή από τα έξωθεν κέντρα εξουσίας και τα οικονομικά συμφέροντα, μεταφράστηκε σε πλήρη υποταγή στις νέο-φιλελεύθερες επιταγές. Το πατριωτικό καθήκον για εθνική ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία αντικαταστάθηκε πλήρως από το καθήκον για ένα καπιταλιστικό εκσυγχρονισμό.

Μετά την είσοδο της τρόικας στη ζωή μας, η προσαρμογή ήταν αναγκαία. Ο νεοφιλελεύθερος παγκοσμιοποιημενος πατριωτισμός του κεφαλαίου είναι η ύψιστη πλέον «εθνική» αρχή στην οποία όλοι πρέπει να υποταχθούμε. Αλλιώς δεν πονάμε την Ελλάδα, δεν είμαστε πατριώτες, δεν επιτελούμε το εθνικό μας καθήκον απέναντι στη Πατρίδα.Ο Γιώργος παραδίδει μαθήματα πολιτικής σε παγκόσμια κλίμακα. Αφού η σοσιαλδημοκρατία του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εξέπεσε τόσο εύκολα σε έναν ιδιότυπο νεοφιλελεύθερο σοσιαλισμό, ο δρόμος είναι ανοικτός. Εμπρός λοιπόν για ένα νεοφιλελεύθερο πατριωτισμό…