Πάμπλο Κανέδο: Να μοιραστούμε την εξουσία με την οργανωμένη κοινωνία

Ο Πάμπλο Σέζαρ Γκρου Κανέδο, Υπουργός Πολιτισμών της Βολιβίας, ήρθε καλεσμένος του Συντονιστικού Πολιτών και Φορέων SOSτε το ΝΕΡΟ. Ταξίδεψε για να μιλήσει στην εκδήλωση "Από την Κοτσαμπαμπα ως τη Θεσσαλονίκη, οι αγώνες για το νερό φτάνουν στη νίκη".

Μιλάει στον Χρήστο Αβραμίδη και στον Αντώνη Γαλανόπουλο για το περιοδικό Unfollow

Οι αγώνες των Βολιβιανών για το νερό αποτελούν παράδειγμα για όλους τους λαούς που κινδυνεύουν να χάσουν αυτό το βασικό αγαθό. Θα θέλαμε αφενός να μας περιγράψετε τι συνέβη όλα αυτά τα χρόνια και αφετέρου ποιος είναι ο λόγος που σας έφερε στη Θεσσαλονίκη.

Θα ξεκινήσω με τον λόγο για τον οποίο ήρθα στην Ελλάδα. Αυτό που συνέβη στην Βολιβία έγινε πολύ γνωστό παγκοσμίως. Ήταν η πρώτη φορά που οι κοινωνικές οργανώσεις νίκησαν, κατατρόπωσαν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Νίκησαν πραγματικά στο δρόμο και τους ανάγκασαν να οπισθοδρομήσουν και να πάρουν πίσω την απόφαση ιδιωτικοποίησης του νερού. Αυτό που κάναμε, ήταν να οργανωθούμε όχι σε πολιτικά κόμματα αλλά στον περίγυρο μας, στην γειτονιά, στη κοινότητα, στα πανεπιστήμια, επειδή η ιδιωτικοποίηση του νερού μας αφορούσε όλους. Αυτό που ανακαλύψαμε τότε ήταν ότι δεν ήταν πια αναγκαία τα παραδοσιακά κόμματα για να αλλάξουμε το οικονομικό μοντέλο της χώρας.

Πως γίνεται τώρα η διαχείριση του νερού και των άλλων δημόσιων αγαθών στη χώρα σας;

Στο Σύνταγμα που ψηφίστηκε το 2009 γράφουμε ότι δεν μπορούν να ιδιωτικοποιηθούν οι δημόσιες υπηρεσίες και θα πρέπει να ανήκουν πάντα στο Βολιβιανό κράτος. Οι υπηρεσίες του νερού διαχειρίζονται από τις τοπικές κυβερνήσεις, σαν εταιρείες διαχείρισης δημόσιων αγαθών, αλλά πάνω από όλα έχουμε ένα συνταγματικό διάταγμα που προστατεύει το νερό και όλες τις φυσικές πηγές.

Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η εξέλιξη της Μπολιβαριανής Επανάστασης μετά το θάνατο του Ούγκο Τσάβες;

Χωρίς αμφιβολία, η Βενεζουέλα, η Λατινική Αμερική και ο κόσμος έχασαν έναν μεγάλο ηγέτη. Είχε ένα χάρισμα ο Τσάβες, κατάφερε να μεταφέρει στο λαό της Βενεζουέλας έναν καινούριο τρόπο κατανόησης της πολιτικής. Τους έχει δώσει το έναυσμα με το οποίο μπορούν να δημιουργηθούν άλλες ιδέες οι οποίες να είναι πιο κοντά στη πραγματικότητά μας.

Μπορείτε να μας πείτε τι έγινε στην υπόθεση Σνόουντεν; Πως χαρακτηρίζετε αυτό που συνέβη με το αεροπλάνο του προέδρου Μοράλες στην Ευρώπη; Γιατί η Βολιβία αποφάσισε να δώσει άσυλο στον Σνόουντεν;

Αυτό που συνέβη είναι ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ σκέφτηκε ότι μπορεί να συνεχίσει να χειραγωγεί έναν πρόεδρο της Λατινικής Αμερικής. Δυστυχώς, 4 ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπάθησαν να προσβάλουν έναν πρόεδρο. Η Βολιβία, η Βενεζουέλα, το Εκουαδόρ αλλά επίσης και η Ρωσία αποφάσισαν να δώσουν άσυλο στον Σνόουντεν. Οι ΗΠΑ σκέφτηκαν ότι ο πιο αδύναμος από όλους αυτούς θα είναι ο Έβο Μοράλες. Ο Έβο Μοράλες ποτέ δεν θα έκανε κάτι στα κρυφά, να κρύψει ας πούμε τον Σνόουντεν στο μπάνιο του αεροπλάνου. Αυτό θα ήταν παράλογο για έναν πρόεδρο τόσο γνωστό.

Πως νιώθει ο λαός και η κυβέρνηση της Βολιβίας να αποτελούν την «πίσω αυλή» των ΗΠΑ, μιας χώρας που αποδείχθηκε ότι κατασκοπεύει ακόμα και την έδρα του Οργανισμού  Ηνωμένων Εθνών;

Οι ΗΠΑ συνέχεια υποτιμούσαν και υποτιμούν την Λατινική Αμερική. Πάντα σκέφτονταν ότι μοναδικό τους αντικείμενο ήταν να μας κλέψουν τις φυσικές μας πηγές. Πάντα έστελναν τους στρατούς τους για να εξαφανίσουν οτιδήποτε απειλεί το σύστημά τους. Σε πολλές περιπτώσεις είχαν μεγάλη επιτυχία. Σκότωσαν τον Τσε Γκεβάρα, έκαναν πολλές απόπειρες δολοφονίας ενάντια στον Φιντέλ Κάστρο, εγκαθίδρυσαν με τη βία σκληρές δικτατορίες που διήρκησαν πολλά χρόνια, όπως στη Χιλή, την Παραγουάη, την Αργεντινή, τη Βραζιλία, τη Βολιβία, το Περού. Πάντα μας υποτιμούσαν. Σήμερα βλέπουμε ότι τα πράγματα έχουν πια αλλάξει, βρίσκονται αντιμέτωποι με μια πολύ δυνατή αντίσταση από τη πλευρά μας. Στη Βολιβία έχουμε διώξει τις μυστικές υπηρεσίες, έχουμε διώξει μια υποτιθέμενη ΜΚΟ που ήθελε να βοηθήσει τον λαό της Βολιβίας, έχουμε διώξει τον πρέσβη τους, έχουμε αποσύρει τον δικό μας πρέσβη από τις ΗΠΑ γιατί δεν είμαστε πια διατεθειμένοι να συνεχίσουμε να δεχόμαστε να μας ταπεινώνουν.

Η βαθιά οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων δείχνει την αναγκαιότητα να αλλάξουμε οικονομικό παράδειγμα. Ποια είναι η γνώμη σας για την οικονομική κρίση; Είναι μια κρίση χρέους, μια δομική καπιταλιστική κρίση, μια ηθική κρίση; Και τελικά υπάρχει εναλλακτική; Μπορεί η Λατινική Αμερική να  γίνει το παράδειγμα για όλο τον κόσμο;

Εγώ πιστεύω, ναι, ότι η Λατινική Αμερική μας δείχνει ότι μπορούμε να συναντήσουμε νέους τρόπους ανάπτυξης της οικονομίας. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι μια απλή εφαρμογή ενός καπιταλιστικού μοντέλου στο οποίο επενδύεις για να αναπτύξεις βιομηχανία κι άλλα πράγματα. Είναι ένα μοντέλο τοκογλυφικό το οποίο λειτουργεί σαν μια απάτη, σαν μια κομπίνα: σου δίνω χρήματα για να τα ξοδέψεις, όχι για να τα επενδύσεις, και πρέπει να μου τα επιστρέψεις με τόκους.

Ποιο είναι το νόημα του σοσιαλισμού σήμερα;

Να μοιραστούμε την εξουσία με την οργανωμένη κοινωνία. Όλες οι αποφάσεις να λαμβάνουν υπόψη όλους τους παράγοντες. Αυτή είναι η νέα οπτική, να μοιραστούμε τα πολλά ή τα λίγα που έχουμε. Αλλά πάνω από όλα, η πολιτική, οι αποφάσεις της εξουσίας, να είναι μέρος της κοινωνίας. Η γνώμη σου έχει την ίδια σημασία με τη δική μου ή του συντρόφου. Να βρούμε συλλογικά τις λύσεις στα προβλήματά μας.

Σε αυτόν τον σοσιαλισμό που περιγράφετε που θα ανήκουν τα μέσα παραγωγής;

Στον λαό μέσω του κράτους. Με τις εθνικοποιήσεις στη Βολιβία έχουμε ανακτήσει όλες τις φυσικές μας πηγές, τον φυσικό μας πλούτο από τις πολυεθνικές εταιρείες. Και ό, τι κερδίζουμε το μοιράζουμε ισότιμα στον λαό.

Ποιες ήταν οι πρώτες κινήσεις της χώρας για το χρέος και τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή με το χρέος στη Βολιβία;

Στην αρχή αποφασίσαμε να μην πληρώσουμε το χρέος. Έπρεπε να ισχυροποιήσουμε τη δική μας οικονομία, δεν ήταν δυνατόν να δουλεύουμε για τους τραπεζίτες. Έπρεπε να δουλέψουμε για τη ζωή των πολιτών μας. Όταν βελτιώθηκαν οι συνθήκες, οι σχέσεις μας με το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα ήταν πιο ισότιμες και διαφανείς. Δανειστήκαμε χρήματα για να δημιουργήσουμε αυτοκινητόδρομους και πληρώσαμε σύμφωνα με τις δυνατότητες μας. Δεν δανειστήκαμε χρήματα από αυτούς για να πληρώσουμε μισθούς, αλλά για να δημιουργήσουμε βιομηχανία και παραγωγή.

Ο πολιτισμός στη Δύση αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα. Η σχέση του ανθρώπου με τη τέχνη διαβρώνεται από τον καπιταλισμό. Ποια είναι η δική σας πολιτική για τον πολιτισμό και σε τι διαφέρει από τη Δύση;

Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να μην συγχέουμε τον πολιτισμό με το θέαμα. Το θέαμα έχει στόχο το κέρδος, ενδιαφέρεται να εκμεταλλευτεί αυτό που δημιουργούν οι καλλιτέχνες. Ο πολιτισμός είναι η ταυτότητα των ανθρώπων, ο τρόπος που χαίρονται, ο τρόπος με τον οποίο στενοχωριούνται και θλίβονται. Η πολιτική του κράτους πρέπει να βοηθά έτσι ώστε να εκφράζεται η πολιτιστική ταυτότητα των ανθρώπων και όχι να εμπορεύεται αυτό το οποίο θέλουν. Για αυτό το λόγο, η πρώτη αποστολή που είχαμε με τη δημιουργία του Υπουργείου των Πολιτισμών ήταν η αποαποικιοποίηση, που ήταν ο τρόπος της κυριαρχίας που ιδιαίτερα οι ΗΠΑ και η βιομηχανία του Χόλυγουντ είχαν χρησιμοποιήσει για να αλλάξουν τη σκέψη μας. 

*Η συνέντευξη του Υπουργού Πολιτισμών της Βολιβίας δημοσιεύθηκε στο Unfollow #22