«Η μεταρρύθμιση»: λιγότερη δημοκρατία για τη νεολαία

του Νίκου Κοτζιά

Η κυβέρνηση έχει την τάση να ενισχύει τον αυταρχισμό και να περιορίζει τη δημοκρατία. Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, αλλά της πολιτικής της επιλογής την κρίση να την πληρώσουν οι πολλοί. Στα πλαίσια αυτής της γενικής γραμμής η κυβέρνηση με τον νόμο για τα ΑΕΙ που ψήφισε όλο το κόμμα του Μνημονίου περιόρισε τη δημοκρατία στα Πανεπιστήμια.

Ο περιορισμός αυτός έγινε κύρια σε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη είναι ο τρόπος οργάνωσης των ΑΕΙ. Πρόκειται για μια υπερσυγκεντρωτική δομή η οποία δεν ανταποκρίνεται στην διαφοροποιημένη ανάπτυξη των επιστημών καθώς και στην ύπαρξη διαφορετικών ρευμάτων-σχολών ανά επιστήμη. Από την άποψη της ανάπτυξης της επιστήμης αυτή η δομή αντιστοιχεί στα ΑΕΙ του 16-17ου αιώνα, πριν τις μεγάλες διαφοροποιήσεις των επιστημών και εφαρμόστηκε στην Ελλάδα μέχρι το 1982, προχουντικά και επί χούντας. Τα θυμίζω αυτά, διότι κάποιοι θεωρούν την επιστροφή στο παρελθόν ως τον εκσυγχρονισμό για το μέλλον. Με τον καινούργιο νόμο αντιπρυτάνεις και κοσμήτορες διορίζονται. Με μια τέτοια λογική θα μπορούσαμε να οδεύσουμε και πάλι στην εποχή που οι περιφερειάρχες διορίζονταν, ώστε Κόμματα και εφημερίδες του Κόμματος του Μνημονίου να μπορούν να πανηγυρίζουν και για έναν τέτοιο «εκσυγχρονισμό»!

Η δεύτερη πράξη κατάργησης δημοκρατικών δικαιωμάτων είναι εκείνη της συμμετοχής των φοιτητών στα όργανα των ΑΕΙ. Κατάργηση που χαρακτηρίστηκε από τον πρωθυπουργό ως «ιστορικός σταθμός», που «θα τον θυμούνται γενιές ελλήνων (ομιλία στη Βουλή στις 23.8.2011). Μάλιστα ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας του Κόμματος του Μνημονίου, θεώρησε ως το πλέον «θετικό και σημαντικό στοιχείο» της όλης μεταρρύθμισης «την κατάργηση της ψήφου των φοιτητών». Στην δε Καθημερινή της προηγούμενης Κυριακής (28.8.2011) σε σειρά άρθρων, στα οποία αυτή η κατάργηση χαρακτηρίστηκε ως «κόψιμο προνομίων», «ως υπέρβαση των δημοκρατικών διαδικασιών που κάλυπταν την ανομία».Η κατάργηση της συμμετοχής των φοιτητών δικαιολογήθηκε με το επιχείρημα ότι γινόντουσαν συναλλαγές με την ψήφο τους.

Πρώτον, δεν γίνονται παντού και πάντα τέτοιες συναλλαγές. Στο Τμήμα που διδάσκω έχουμε καταπληκτική φοιτητική εκπροσώπηση που μας βοηθά εμάς τους διδάσκοντες στον προσανατολισμό της διδασκαλίας μας, δρουν με κύριο σκοπό την παραπέρα προσέλκυση των φοιτητών στην επιστήμη που θεραπεύει το Τμήμα και άλλα πολλά άλλα θετικά.Δεύτερον, πράγματι υπάρχουν συνδιαλλαγές σε σειρά ΑΕΙ μεταξύ καθηγητών και της φοιτητικής εκπροσώπησης. Το ερώτημα εδώ είναι ποιος είναι ο κύριος υπεύθυνος; ο έχων τις περισσότερες εξουσίας στα χέριά του καθηγητής και το γραφείο του «τοπικού βουλευτή» ή ο 18χρονος φοιτητής; Σαφώς οι πρώτοι, αλλά ο «ιστορικός» νόμος καταργεί τα δικαιώματα των δεύτερων. Νομίζω ότι αυτό είναι επίδειξη αυταρχικής παιδαγωγικής αντίληψης δεν αφορά μόνο τα ΑΕΙ, αλλά την Πολιτική συνολικά καθώς και την αυταρχική αντίληψη που έχουν ορισμένοι για τα δικαιώματα των νέων συνολικά.Τρίτο, φαίνεται ότι οι φωστήρες του νόμου δεν κατανοούν ότι κατάργηση δημοκρατικών διαδικασιών συναίνεσης και συμμετοχής δεν σημαίνει και κατάργηση αναγκών και αιτημάτων. Απλά, αυτά θα βρουν άλλους δρόμους, πιο εκρηκτικούς για να εκφραστούν.Τέλος, και το κυριότερο, η σημερινή δημοκρατία έχει γενικότερα προβλήματα. Σημαίνει αυτό ότι πρέπει να καταργήσουμε τη δημοκρατία; Κάθε άλλο. Αντίθετα.

Όταν η δημοκρατία παρουσιάζει προβλήματα φροντίζει η Πολιτική, τουλάχιστον έτσι οφείλει, να βρίσκει τρόπους ενδυνάμωσης της δημοκρατίας και των κανόνων της.Να μιλά η παρούσα βουλή που απάλλαξε τους υπεύθυνους σειράς σκανδάλων για την όποια διαφθορά των φοιτητικών παρατάξεων και στο όνομα αυτής να καταργεί τη δημοκρατία και τη συμμετοχή στα πανεπιστήμια παραπέμπει στην ατμόσφαιρα της εποχής της δεκαετίας του εξήντα. Και επειδή μερικοί υποστηρίζουν ότι οι φοιτητές είναι μικροί, και δεν μπορούν να γνωρίζουν, διότι δεν είναι ειδικοί (τρομάρα στην ειδίκευση των πολιτικών που κάνουν τέτοιους νόμους), θυμάμαι σοφή φράση που μου είπε φίλος συνδικαλιστής, ότι, δηλαδή, «η σωτήρια Κιβωτός του Νώε κατασκευάστηκε από ερασιτέχνες. Οι ειδικοί επαγγελματίες έφτιαξαν τον Τιτανικό»….