Το σύμπλεγμα του Σαμψών

Του Immanuel Wallerstein

Στη Βίβλο υπάρχει η διάσημη ιστορία του Σαμψών, ο οποίος είναι ένας ήρωας. Υπάρχουν πολλές ερμηνείες για το νόημα της ιστορίας στην οποία ο Σαμψών, ένας Ισραηλίτης που του έχει χορηγηθεί θεϊκή δύναμη, γκρεμίζει το ναό των (πολύ ισχυρών) εχθρών Φιλισταίων, πεθαίνοντας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Το εκλαμβάνω ότι σημαίνει πως μια πράξη που φαίνεται παράλογη (ο Σαμψών πεθαίνει στη διαδικασία) είναι και ηρωική και πολύ λογική γιατί γίνεται ο τρόπος (ίσως ο μόνος τρόπος) με τον οποίο ο ισχυρός εχθρός νικήθηκε και ο λαός του σώθηκε.

Εμείς φαίνεται να έχουν πολλούς υποθετικούς «Σαμψών» αυτές τις μέρες, που μπλοκάρουν ή επιδιώκουν να μπλοκάρουν ό, τι θεωρούν ότι είναι επικίνδυνοι «συμβιβασμοί» με τον εχθρό. Ο Benjamin Netanyahu, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, λέει ότι μια κακή συμφωνία είναι χειρότερη από καμία συμφωνία. Αναφέρεται σε αυτό που βλέπει ως συμφωνία των ΗΠΑ - Ρωσία για τη Συρία και την πιθανή συμφωνία ΗΠΑ - Ιράν. Στην Κολομβία, ο πρώην πρόεδρος των Συντηρητικών είναι απέναντι στον σημερινό συντηρητικό πρόεδρό της επειδή βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την αντάρτικη οργάνωση γνωστή ως FARC, υπό την αιγίδα της Κούβας και της Βραζιλίας.

Και φυσικά έχουμε τις μαζικές μη διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο των Ηνωμένων Πολιτειών, στις οποίες τα μέλη του Tea Party στο Κογκρέσο, κι ειδικά στη Βουλή των Αντιπροσώπων, χρησιμοποιούν τη δύναμή τους για να ασκήσουν βέτο σε οποιοδήποτε συμβιβασμό με τις δυνάμεις του εχθρού που βλέπουν να καθοδηγούνται από τον Πρόεδρο Ομπάμα και το Δημοκρατικό Κόμμα γενικά, με τη συνενοχή εκείνων που θεωρούν ότι είναι οι εσωτερικοί εχθροί, δηλαδή, όλοι αυτοί οι Ρεπουμπλικάνοι οι οποίοι ζητούν κάποιο είδος «συμβιβαστικής λύσης».

Δεν είναι δύσκολο να δείξει κανείς ότι όλοι αυτοί οι «Σαμψών» γκρεμίζουν το σπίτι, όχι μόνο πάνω στον εχθρό, αλλά πάνω στον εαυτό τους. Γι 'αυτούς, όμως, ακόμη και αν αυτό είναι αλήθεια, είναι θέμα καλού συγχρονισμού (timing). Πρέπει να το κάνουν τώρα, ενώ εξακολουθούν να έχουν τη δύναμη να το κάνουν. Σε αντίθετη περίπτωση, ο εχθρός θα κερδίσει και θα θεσμοθετήσει ή θα διατηρήσει τα κακά που βλέπουν να διαπράττονται.

Αυτό το είδος της λεγόμενης ιδεολογικής πάλης, αδιαπέραστης από το λεγόμενο πραγματισμό, δεν έχει εφευρεθεί τα τελευταία 10-20 χρόνια. Είναι τόσο παλιά όσο η ανθρώπινη κοινωνικοποίηση. Αλλά παίρνει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τώρα, ακριβώς επειδή είμαστε στα πρόθυρα μιας διαρθρωτικής κρίσης στον καπιταλιστικό κοσμο-σύστημά μας. Σε μια δομική κρίση, μπορούμε να περιμένουμε να υπάρξουν δύο φαινόμενα -τεράστια πνευματική σύγχυση και, κατά συνέπεια, άγρια ​​ταλάντευση του κλίματος (της κοινής γνώμης), η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε ακόμα πιο άγριες διακυμάνσεις.

Δεδομένου ότι υπάρχουν όλο και περισσότερες ομάδες έτοιμες να γκρεμίσουν το ναό, ακόμη και αν συνθλιβούν και οι ίδιοι, οι άνθρωποι που είναι πιο συγκεχυμένοι και αβέβαιοι για το τι πρέπει να κάνουν είναι το λεγόμενο Κατεστημένο. Έχουν περάσει οι μέρες που θα μπορούσαν κυνικά να ελιχθούν και να περάσει το δικό τους. Δεν είναι πλέον αλήθεια ότι «όσο περισσότερο τα πράγματα θα αλλάζουν, τόσο θα μένουν ίδια». Ή ότι καμία εμφανής αλλαγή δεν είναι πραγματική, ότι είναι όλα μια βιτρίνα, μια απλή αλλαγή προσωπικού.

Επομένως, τι μπορούμε να κάνουμε, αν ψάχνουμε για τη πραγματική αλλαγή, για ένα διαφορετικό είδος παγκόσμιου συστήματος από εκείνο στο οποίο ζούμε, τουλάχιστον τα τελευταία 500 χρόνια; Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να μην παρασυρθούμε στις συζητήσεις και τις ταλαντεύσεις ανάμεσα στους «Σαμψών» και το Κατεστημένο. Δεν έχει τόση σημασία ποιος από τους δύο θα νικήσει στη βραχυχρόνια περίοδο.

Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να μην δαπανήσουμε όλη την ενέργειά μας θρηνώντας το γεγονός ότι εκείνοι που θέλουν ριζική αλλαγή (μερικές φορές αποκαλείται η παγκόσμια αριστερά) δεν φαίνεται να είναι ενιαίοι, ή σαφείς ως προς τους στόχους τους, ή να εμπλέκονται στην επείγουσα οργάνωση. Η αλήθεια είναι ότι έχουν παγιδευτεί μέσα στη σύγχυση τους, τουλάχιστον προς το παρόν.

Το ότι ο ναός καταρρέει είναι μια πραγματικότητα πέρα από τις προσπάθειές μας για να το κρατήσουμε στη θέση του, ακόμα και αν το θέλαμε. Αλλά εμείς δεν πρέπει να σταθούμε κάτω από τη βροχή των βράχων. Πρέπει να προσπαθήσουμε να τους ξεφύγουμε. Πρέπει να είστε βέβαιοι ότι τα πιο ισχυρά μέλη του Κατεστημένου προσπαθούν να το πράξουν.

Αλλά πώς μπορούμε να τους ξεφύγουμε, και με ποιο σκοπό; Για άλλη μια φορά, επιμένω σε μια αίσθηση του χρόνου, στη διαφορά μεταξύ του βραχυπρόθεσμου (τρία έτη ή λιγότερο) και του μεσοπρόθεσμου (τα επόμενα 20-40 έτη).

Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι άνθρωποι παντού ( το 99 %) υποφέρουν. Πρέπει να αγωνιστούμε για να ελαχιστοποιήσουμε το πόνο τους, ένας αγώνας που μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Μπορεί να πιέζουν για άμεση νομοθεσία ή εκτελεστικές αποφάσεις από κρατικούς φορείς που θα βοηθήσουν αμέσως τις κατώτερες τάξεις, ή θα αποτρέπουν την περαιτέρω ζημία στο περιβάλλον, ή θα διασφαλίζουν τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών ή των λεγόμενων κοινωνικών μειονοτήτων.

Αλλά στη μεσοπρόθεσμη περίοδο, πρέπει να προσπαθήσουμε να διευκρινίσουμε τη φύση των δομών που ελπίζουμε να θεσμοθετήσουμε αν καταφέρουμε να γείρουμε το διχασμό, τη διχοτόμηση υπέρ μας. Πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε όχι μόνο τους μεσοπρόθεσμους στόχους του κόσμου "σωστά", αλλά και τη φύση των βαθιών εσωτερικών τους διαιρέσεων. Η λεγόμενη παγκόσμια αριστερά είναι επίσης βαθιά διασπασμένη. Πρέπει να εργαστούμε για να ξεπεραστεί αυτό.

Τίποτα δεν είναι εύκολο σε αυτή την εποχή της μετάβασης από το ένα κόσμο-σύστημα στο άλλο. Αλλά όλα είναι δυνατά - δυνατά αλλά καθόλου βέβαια.

Πηγή: Immanuel Wallerstein
Μετάφραση: Αντώνης Γαλανόπουλος