Αλληλεγγύη μόνο τα Χριστούγεννα;

Της Κωνσταντίνας Μαγγίνα

Η κοινωνία μας είναι χωρισμένη σε ομάδες. Κάθε ομάδα έχει τους δικούς της παίκτες, σε ένα παιχνίδι που όλοι παίζουμε, αλλά όχι επί ίσοις όροις. Δεν έχουμε όλοι τις ίδιες δυνάμεις. Κάποιοι έχουν αποκτήσει τόσες δυνάμεις που είναι ανεξάρτητοι, είναι οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Κάποιοι άλλοι ίσως και να μην έχουν καμία, ίσως αναγκάζονται να παίξουν χωρίς τη θέληση τους. Αρχικός στόχος του παιχνιδιού ήταν η αρμονική συνύπαρξη. Ποιοι και πόσοι από τους παίκτες όμως έχουν πραγματικά καταλάβει το στόχο του παιχνιδιού και ποιοι και πόσοι είναι εκείνοι που θέλουν να ορίσουν τους δικούς τους όρους ώστε ο στόχος και το αποτέλεσμα του παιχνιδιού να αλλάξει;

Θα σας διηγηθώ μια ιστορία, μια μικρή ιστορία που αποτελεί μέρος αυτού του μεγάλου παιχνιδιού. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας είναι δύο παίκτες που δε μοιάζουν καθόλου. Ας τους γνωρίσουμε. Από τη μια, συναντάμε μια κυρία καλοντυμένη, με τη χαρακτηριστική οικονομική άνεση και στάση που αρμόζει στην τάξη και την ομάδα της.  Ανήκει σε μία από τις δυνατότερες ομάδες, έχει πολλές δυνάμεις και ικανότητες και πολλές φορές η ομάδα της κατευθύνει το παιχνίδι. Από την άλλη ένα παιδάκι, που δεν ανήκει στην ομάδα της κυρίας αλλά σε μια εντελώς διαφορετική. Το παιδάκι λόγω της ηλικίας του αλλά κυρίως εξαιτίας της ομάδας στην οποία ανήκει δεν έχει καμία δύναμη. Είναι ένας παίκτης που στηρίζεται αποκλειστικά στους υπόλοιπους. Το παιδάκι πλησιάζει την κυρία, η οποία τρώει κριτσίνια και μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν έχει παρατηρήσει καθόλου το παιδί. «Συγνώμη, θα μου δώσετε ένα κριτσίνι;» τη ρωτάει ευγενικά. Η κυρία ταράζεται. Το παιδάκι έχει τολμήσει να εισβάλλει στον κόσμο της και να της ζητήσει ένα κριτσίνι. Της ζήτησε να μοιραστεί το φαγητό της μαζί του. Δεν είναι δυνατόν! Αντιδρά βίαια σπρώχνοντας το. Το παιδάκι πέφτει. Η κυρία πλέον ήρεμη, αδιαφορεί για την κατάσταση του και συνεχίζει να τρώει. Δεν αποτελεί κίνδυνο πλέον για εκείνη. Κατάφερε να το διώξει. Το παιδί σηκώνεται και απομακρύνεται από την κυρία. Το βλέμμα του είναι γεμάτο απορία και θλίψη. Ίσως να αναρωτιέται γιατί τόσο μίσος ή τι έκανε λάθος. Δε μπορεί να ξέρει. Δε μπορεί να καταλάβει. Είναι ένα παιδί. Δε μπορεί να αντιληφθεί την ύπαρξη διαφορετικών όρων παιχνιδιού. Θέλει, προσπαθεί να παίξει στο παιχνίδι αλλά δεν τα καταφέρνει μόνο του. Η δύναμη του δεν αρκεί και δυστυχώς η κυρία αρνήθηκε να το βοηθήσει να συνεχίσει. Ίσως βρει κάποιον πιο πρόθυμο παίκτη, ίσως κι όχι.

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες διοργανώνονται εκδηλώσεις, φιλανθρωπικά gala και bazaar καθώς και άλλες ενέργειες που έχουν ως στόχο να βοηθήσουν ανθρώπους που έχουν ανάγκη να περάσουν αυτές τις γιορτινές μέρες λίγο καλύτερα. Άλλωστε τα Χριστούγεννα είναι μέρες αγάπης, αλληλεγγύης και προσφοράς. Ισχύει όμως για όλους; Η οικονομική κρίση έχει στερήσει από πολλούς παίκτες τις δυνάμεις τους και τους έχει αναγκάσει να ανήκουν σε ομάδες με ελάχιστές ή ανύπαρκτες δυνάμεις. Οι παίκτες των «ανώτερων» ομάδων πολλές φορές υψώνουν τείχη και δημιουργούν τους δικούς τους κανόνες, ισχυριζόμενοι πως πρέπει να προστατευτούν και βγαίνουν από αυτά μόνο όταν έχουν να κερδίσει κάτι, μόνο όταν νιώθουν πως δεν απειλούνται. Αυτές τις μέρες προσποιούνται ότι τα τείχη των κόσμων τους γκρεμίζονται και κάποιοι από αυτούς εκφράζουν τη φιλανθρωπία και την αλληλεγγύη τους σε παίκτες που το έχουν ανάγκη. Δυστυχώς όμως η φιλανθρωπία και η αλληλεγγύη τους διαρκεί μόνο τις συγκεκριμένες μέρες του χρόνου. Τον υπόλοιπο χρόνο συνεχίζουν να ασκούν τη δύναμη τους πάνω στους αδύναμους παίκτες, δείχνοντας ποιος είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Ο αρχικός στόχος του παιχνιδιού έχει ξεχαστεί. 

Στο παιχνίδι παίζουν και κάποιες ομάδες, οι οποίες έχοντας ακόμη κάποιες δυνάμεις προσπαθούν να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη. Είναι ομάδες που μετατρέπουν την αλληλοβοήθεια σε πράξεις. Σε μια δύσκολη εποχή, διοργανώνουν δίκτυα αλληλεγγύης, μέσω των οποίων προσφέρουν υπηρεσίες και κάνουν ενέργειες με μοναδικό στόχο τη βοήθεια. Εξαιρετικά αισιόδοξο είναι πως στις συγκεκριμένες ενέργειες συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό νέοι, οι οποίοι παρά τις δυσκολίες και την απαισιοδοξία που επικρατεί έχουν θέληση και όρεξη να προσφέρουν. Η αλληλεγγύη γίνεται πράξη. Γίνεται πράξη όχι μόνο 10 μέρες αλλά όλο το χρόνο. Δε θα έπρεπε να θυμόμαστε την αλληλεγγύη μόνο τα Χριστούγεννα αλλά να μιμηθούμε τους παίκτες που δεν την ξεχνούν ποτέ και να αλλάξουμε τον τρόπο που παίζουμε. Συμφωνείτε;